Rozpoczęła się długo zapowiadana polityka spójności na lata 2021-2027, w ramach której finansowany jest program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki. Nowy program to nowe założenia i zasady, ale także zmiany w dokumentacji konkursowej, w tym w umowach o dofinansowanie.

W pierwszym konkursie Ścieżki SMART umowa o dofinansowanie została stworzona na fundamentach umów zawieranych w ramach POIR. Choć sporo elementów nie zostało zmienionych, to są pewne różnice, na które warto zwrócić uwagę.

System do obsługi projektów

Pierwszą ważną zmianą jest samo narzędzie wspomagające realizację projektów, czyli system teleinformatyczny. System SL2014 został zastąpiony nową aplikacją o nazwie CST2021. W tym systemie, jak i w poprzednim, Beneficjent złoży wniosek o płatność i będzie komunikował się z Instytucjami Pośredniczącymi- NCBR i PARP. Na stronie www.instrukcje.cst2021.gov.pl będzie można zapoznać z jego funkcjonalnością oglądając film instruktażowy, na ten moment dostępna jest jednak tylko instrukcja składania wniosków o dofinansowanie i instrukcja obsługi bazy konkurencyjności.

Zasady wypłaty środków

Warunkiem wypłaty dofinansowania jest, jak poprzednio, złożenie przez Beneficjenta wniosku o płatność i zatwierdzenie go przez Instytucję Pośredniczącą. W Ścieżce SMART wydłużył się termin na składanie wniosków o płatność, teraz Beneficjenci będą składać wnioski nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy. Na zatwierdzenie wniosku też trzeba będzie poczekać nieco dłużej, Instytucja ma czas na jego weryfikację i akceptację do 30 dni.

Warunki wypłaty zaliczek pozostały niezmienione. Łączna kwota transzy zaliczki nie może przekroczyć 40% całkowitej kwoty dofinansowania projektu, a warunkiem otrzymania kolejnej transzy zaliczki jest rozliczenie przez Beneficjenta co najmniej 70% wszystkich przekazanych dotychczas środków w formie zaliczek. Czas na rozliczenie zaliczki pozostał niezmieniony i nadal wynosi 6 miesięcy.

Ważną zmianą jest literalny zapis w umowie, iż w przypadku niezłożenia wniosku płatność na kwotę wydatków kwalifikowalnych lub nie zwrócenia niewykorzystanej części zaliczki w terminie 14 dni od dnia upływu terminu na rozliczenie środków, nalicza się odsetki w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. Wcześniej ten zapis umowy blokował art. 189 ust. 3f Ustawy o finansach publicznych, jednak jego zapisy zostały nowelizowane i odsetki będą naliczane.

Zwiększenie wysokości dofinansowania

Nowością Ścieżki SMART jest możliwość zwiększania wysokości dofinansowania. W przypadku zmiany stawek podatkowych, stawek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, minimalnej stawki godzinowej czy zmiany cen towarów i usług związanych z realizacją projektu powyżej 15%, Beneficjent może wystąpić do Instytucji Pośredniczącej z wnioskiem o zmianę umowy w zakresie wysokości kosztów kwalifikowalnych projektu i tym samym wysokości dofinansowania - maksymalnie o 25%. Taki wniosek można złożyć nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy.

Dotacja warunkowa

Nowy paragraf w umowie, czyli „Dotacja warunkowa” związany jest z założeniami programu i dotyczy jednego z modułów tj. „Wdrożenie innowacji”. Jak wskazuje zapis umowy o dofinansowanie w Ścieżce SMART ww. moduł składa się z 2 części: bezzwrotnej i zwrotnej. Beneficjent po upływie 4 lat od zakończenia realizacji projektu, składa wniosek o rozliczenie dotacji warunkowej i wówczas zobowiązany jest do spłaty odpowiedniej części zwrotnej dofinansowania, w kwocie ustalonej w załączniku nr 1 do umowy „Szczegółowych warunkach realizacji modułów”. Część zwrotna na prośbę Beneficjenta może zostać rozłożona na raty.

Sprawozdawczość

Sporym ułatwieniem dla Beneficjentów w ramach w Ścieżki SMART jest rezygnacja z przedkładania raportów okresowych. Instytucja monitoruje realizację projektu na podstawie wykazywanych we wnioskach o płatność wskaźników. Oznacza to, że wraz ze składanym, nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy, wnioskiem o płatność w systemie CST2021, Beneficjent dołącza do wniosku o płatność zestawienie podsumowujące bieżący poziom realizacji wskaźników. W umowie nie ma także wzmianki o obowiązku przedłożenia do Instytucji informacji końcowej na zakończenie realizacji projektu.

Informacja i promocja

Obowiązki informacyjne i promocyjne dot. wsparcia z funduszy Unii Europejskiej w Ścieżce SMART zostały mocno rozbudowane. W dalszym ciągu Beneficjent zobowiązany jest do umieszczania w widoczny sposób znaków graficznych Funduszy Europejskich i Rzeczypospolitej Polskiej na materiałach promocyjnych, produktach, aparaturze, sprzęcie i pojazdach, umieszczenia w miejscu realizacji projektu tablicy informacyjnej oraz zamieszczenia na stronie internetowej opisu projektu.

Nowe zapisy w umowie o dofinansowanie w Ścieżce SMART dotyczą projektów wysoko budżetowych.

Projekty powyżej 10 mln euro są zobowiązane do zorganizowania wydarzenia informacyjno-promocyjnego np. konferencji promującej projekt w ważnym jego etapie - na otwarcie lub zakończenie projektu. Do udziału w takim wydarzeniu należy, z miesięcznym wyprzedzeniem, zaprosić przedstawicieli Komisji Europejskiej, Instytucji Zarządzającej i Instytucji Pośredniczących za pośrednictwem poczty elektronicznej, na adresy mailowe wskazane w umowie o dofinansowanie.

Realizatorzy projektów powyżej 5 mln euro mają obowiązek informowania Instytucji Pośredniczącej o planowanych wydarzeniach informacyjno-promocyjnych lub innych, które mogą mieć znaczenie dla opinii publicznej i mogą służyć budowaniu marki Funduszy Europejskich. Instytucje przygotowały ku temu dedykowane adresy mailowe. Informacja o takich wydarzeniach powinna wpłynąć na 14 dni przed takimi przedsięwzięciami.

Pozostałe projekty będą musiały zrealizować wydarzenie informacyjne dla mediów na wyraźne wezwanie Instytucji.

Pełne wersje umów o dofinansowanie dla Ścieżki SMART znajdują się na stronach internetowych Instytucji Pośredniczących pod linkami:

PARP:  https://feng.parp.gov.pl/component/grants/grants/sciezka-smart

NCBR: https://www.gov.pl/web/ncbr/sciezka-smart-nabor-feng0101-ip01-00123