Jak już wcześniej wskazywaliśmy na naszym blogu (zobacz wpis: Ostatni dzwonek! Zamykamy projekty POIR), zakończenie perspektywy finansowej 2014-2020 zbliża się wielkimi krokami. Na datę 31 grudnia 2023 roku spokojnie czekają beneficjenci, którzy nie mają problemów z osiągnięciem kamieni milowych, cech nowości, czy wskaźników. Te projekty zostaną zakończone z sukcesem. Jest jednak wiele projektów, które mimo należytej staranności beneficjentów nie mają szans zakończyć się osiągnięciem zaplanowanego celu do 31.12.2023 r. Co w takim razie mają zrobić Ci beneficjenci? Czy muszą zrezygnować z osiągnięcia zakładanych rezultatów? Jeżeli spełniają pewne warunki to nie. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przedstawiło dwa możliwe scenariusze dla tego typu projektów:

1. Projekt niefunkcjonujący

Projektem niefunkcjonującym jest projekt, który do 31.12.2023 roku nie został zakończony osiągnięciem określonego w ramach dokumentacji aplikacyjnej celu, ale zostanie to dokonane maksymalnie do 31.12.2025 roku.

Żeby stać się projektem niefunkcjonującym należy spełniać określone warunki, tj.:

a) Projekt powinien mieć wartość nie niższą niż 1 mln euro dofinansowania.

b) Należy uzyskać pozytywną ocenę Instytucji Pośredniczącej w zakresie:

    • Zaawansowania finansowego projektu – na dzień składania wniosku o status projektu niefunkcjonującego należy mieć wykazany postęp finansowy na poziomie min. 75% rozliczonej dotacji. Kryterium to będzie oceniane na podstawie zatwierdzonych wniosków o płatność.
    • Wywiązywania się z zapisów umowy o dofinansowanie.
    • Wprowadzanych zaleceń pokontrolnych.
    • Oceny raportów okresowych z realizacji projektu.

c) Należy się zobowiązać do realizacji wszystkich niezrealizowanych prac projektowych w ramach środków własnych.

d) Zmianie nie może ulec okres kwalifikowalności kosztów, tzn. że wniosek o płatność końcową wciąż musi zostać złożony do 31.12.2023 r. i wydatki poniesione po tym dniu nie będą kwalifikowalne.

e) Beneficjent zobowiązuje się do osiągnięcia celu projektu, jeżeli mu się to nie uda, będzie zobligowany do zwrotu całości dofinansowania wraz z należnymi odsetkami.

2. Projekt niezakończony

Przyjęta przez Instytucję definicja projektu niezakończonego mówi, że jest to projekt, który nie został fizycznie lub rzeczowo zrealizowany i rozliczony finansowo do końca perspektywy 2014-2020, czyli do  31 grudnia 2023 r. Zapłaty za wszystkie wydatki przewidziane w harmonogramie rzeczowo‑finansowym projektu niezakończonego należy dokonać w okresie kwalifikowalności wydatków, który jest niezmienny, czyli trwa do 31 grudnia 2023 roku. W przypadku tego typu projektów przewiduje się możliwość złożenia wniosku końcowego do 31 marca 2024 r.

Z tego rozwiązania mogą skorzystać tylko projekty, które są na tyle zaawansowane w realizacji zarówno pod względem rzeczowym i jak i finansowym, że beneficjent ma gwarancję osiągnięcia celu projektu maksymalnie do 31 marca 2024 r. Chodzi głównie o projekty, które nie mogą zostać zakończone w terminie np. ze względu opóźnienia w dostawie w ramach wydatku poniesionego zgodnie z wytycznymi.

Oprócz powyższego wskazano jeszcze kilka warunków, które muszą być spełnione, aby projekt mógł zostać uznany za niezakończony, tj.:

a) Na dzień złożenia wniosku o status projektu niezakończonego (wniosek o zmiany) projekt musi mieć rozliczone minimum 60% dofinansowania.

b) Projekt musi się zakończyć maksymalnie 31 marca 2024 r.

c) Termin kwalifikowalności wydatków upływa 31 grudnia 2023 r. (po tym terminie beneficjent nie będzie miał prawa do ponoszenia kosztów kwalifikowalnych związanych z projektem)

d) Beneficjent musi się rozliczyć z dostawcą/wykonawcą, którego dostawa/ usługa jest opóźniona wyłącznie za pomocą rachunku powierniczego założonego przez dostawcę/wykonawcę.

e) Umowę na dostawę/usługę, o której mowa wyżej należy podpisać najpóźniej do dnia złożenia wniosku o wprowadzenie zmian.

f) Zmiany w umowach z wybranymi dostawcami nie mogą być istotnymi zmianami umowy. Natomiast konieczne jest uzupełnienie umowy z dostawcami o następujące dokumenty:

    • Porozumienie pomiędzy wykonawcą a beneficjentem dotyczące odbiorów (najlepiej, jeśli możliwość skorzystania z rachunku powierniczego byłaby przewidziana w umowie o zamówienie, wówczas to porozumienie miałoby jedynie charakter techniczny/uzupełniający);
    • Umowa powiernicza zawarta pomiędzy beneficjentem a wykonawcą;
    • Umowa rachunku powierniczego.

Podsumowując, beneficjenci, którzy już teraz wiedzą, że nie są w stanie zakończyć realizacji swoich projektów do końca 2023 roku, a spełniają kryteria postawione projektom niefunkcjonującym lub niezakończonym mają do wyboru przedstawione wyżej ścieżki postępowania. Należy jednak zaznaczyć, że beneficjenci, którzy nie spełniają założeń dla omawianych rozwiązań powinni zakończyć projekt w momencie stwierdzenia braku możliwości osiągnięcia zakładanego celu projektu.

Zobacz film: Zakończenie perspektywy finansowej 2014-2020 – jak rozliczyć projekt POIR?

Magdalena Mirowska, ekspertka CRIDO w zakresie rozliczania dofinansowań unijnych i krajowych wskazuje, jak właściwie rozliczyć projekty unijne z poprzedniej perspektywy. Należy pamiętać, że zakończenie projektów realizowanych w ramach perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020 nastąpi 31 grudnia 2023 r. Zapraszamy do obejrzenia filmu.