Komisja Europejska zatwierdziła program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021-2027 (FEnIKS) - największy program wsparcia w ramach Funduszy Strukturalnych w całej UE. Jego budżet zostanie zasilony z funduszy unijnych kwotą blisko 25 mld EUR. Zatwierdzenie programu na szczeblu unijnym otwiera stronie krajowej drogę do organizowania naborów.

Jakie sektory mogą liczyć na wsparcie?

FEnIKS koncentruje się na pięciu obszarach: energetyce, środowisku, transporcie, zdrowiu i kulturze. Z perspektywy przedsiębiorców kluczowe są pierwsze trzy z nich.

W zakresie energetyki szczególnie istotny jest cel szczegółowy 2.1., który dotyczy wsparcia efektywności energetycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych. W tym obszarze wsparcie będzie przeznaczone na realizację projektów dotyczących m.in. modernizacji energetycznej budynków, poprawę efektywności energetycznej procesów, wysokosprawnej kogeneracji, czy źródeł OZE.

Wsparcie OZE możliwe będzie także w ramach celu szczegółowego 2.2. Środki będą dostępne na budowę instalacji do produkcji energii cieplnej i elektrycznej, wytwarzania paliw alternatywnych z OZE wraz z magazynami energii dedykowanymi danemu OZE i przyłączeniem do sieci i ewentualną przebudowę sieci.

Rozwój inteligentnych systemów i sieci energetycznych wraz z systemami magazynowania energii będzie wspierany w ramach celu szczegółowego 2.3. Inwestycje z zakresu ujęcia, uzdatniania, magazynowania i dystrybucji wody do spożycia, w tym m.in. działań związanych z ograniczaniem strat wody i jej odzyskiem będą finansowane w ramach celu szczegółowego 2.5. Cel szczegółowy 2.6 to wsparcie gospodarki o obiegu zamkniętym i gospodarki zasobooszczędnej. W ramach FEnIKS wsparty zostanie cały łańcuch wartości sektora odpadowego od procesu zbiórki odpadów poprzez sortowanie po recykling.

Z programu skorzysta również sektor transportu. W ramach celu szczegółowego 2.8., dedykowanego mobilności miejskiej wsparcie otrzymają inwestycje w infrastrukturę i tabor szynowy transportu publicznego, węzły przesiadkowe, systemy ITS czy rozwiązania IT. Z wsparcia w tym zakresie wyłączone będą obszary pięciu województw Polski Wschodniej, dla których wsparcie jest przewidziane w programie Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027. Cele 3.1. i 3.2. to środki na rozwój sieci TEN-T. Wsparcie trafi także do sektora transportu kolejowego miejskiego i pozamiejskiego, drogowego, śródlądowego i morskiego. Środki finansowe popłyną również na wsparcie transportu intermodalnego i infrastrukturę paliw alternatywnych.

I w jakiej formie będzie dostępne wsparcie?

Kryzys energetyczny, wysokie stopy procentowe i galopująca inflacja sprawiają, że mimo ogromnego budżetu FEnIKS-a, kluczowa kwestia to w jakiej formie środki będą dostępne. Programy środowiskowe mają to do siebie, że bardzo często wsparcie jest oferowane w formie instrumentów finansowych jak na przykład pożyczki preferencyjne czy pożyczki z możliwością częściowego umorzenia. Według założeń, znaczna część środków np. na inwestycje w OZE lub efektywność energetyczną w ramach FEnIKS-a również ma być oferowana w formie instrumentów finansowych. W obecnej sytuacji gospodarczej może to nie być wystarczająca zachęta, aby przedsiębiorcy sięgali po środki. Dlatego, aby faktycznie wspomóc przedsiębiorców zainteresowanych inwestycjami prośrodowiskowymi, ważne jest żeby jak największy strumień środków był dostępny w formie bezzwrotnych grantów.