W poprzednim w artykule "Standardy wartości w wycenie przedsiębiorstw" poruszyliśmy temat wyboru standardu wartości wyceny. Wybrany standard ma istotny wpływ na założenia, które zostaną przyjęte do wyceny — jednym z założeń budzącym dyskusje wśród praktyków jest premia za ryzyko specyficzne (ang. Specific Risk Premium).

Czym jest premia za ryzyko specyficzne?

Premię za ryzyko specyficzne definiuje się jako wartość, którą hipotetyczny inwestor wziąłby pod uwagę w związku z odmiennym postrzeganym poziomem ryzyka analizowanej spółki względem branży. W literaturze można znaleźć wiele przykładów tego ryzyka, między innymi: procesy sądowe, nietypowa baza klientów, oparcie działalności spółki wyłącznie o wartości niematerialne i prawne (które z reguły charakteryzują się wyższym ryzykiem), uzależnienie od grupy kapitałowej czy pojedynczego kontrahenta, centralizacja kompetencji i decyzyjności firmy w postaci jednej kluczowej osoby. Katalog czynników jest otwarty i ich wpływ powinien być każdorazowo analizowany.

Ryzyko specyficzne – za i przeciw

Stosowanie premii za ryzyko specyficzne ma zarówno swoich zwolenników jak i oponentów, a argumenty każdej ze stron są zasadne.

Przeciwnicy ujęcia ryzyka specyficznego w stopie dyskontowej wskazują między innymi, iż:

  • wszelkie ryzyka specyficzne powinny zostać uwzględnione w przepływach pieniężnych;
  • oszacowanie ryzyka specyficznego ma charakter subiektywny, a nie obiektywny (rynkowy).

Natomiast zwolennicy stosowania premii swoje podejście argumentują poprzez fakty, że:

  • nie wszystkie ryzyka można skwantyfikować i uwzględnić w przepływach pieniężnych;
  • ryzyko specyficzne może mieć charakter rynkowy – może zostać oszacowane na bazie różnych scenariuszy rozwoju spółki.

Wysokość ryzyka specyficznego

Sama decyzja o uwzględnieniu ryzyka specyficznego budzi kontrowersje natomiast równie dyskusyjna jest kwestia jego wysokości. Premia za ryzyko specyficzne może się różnić pomiędzy spółkami działającymi w tej samej branży z uwagi na poziom rozwoju, istotność danego czynnika wpływającego na ryzyko działalności, historyczne wyniki czy zdolność do obsługi długu. Wobec tego nie ma uniwersalnej odpowiedzi w zakresie wysokości premii za ryzyko specyficzne. Niezależnie od powyższego dobrą praktyką jest analityczne oszacowanie poziomu tego ryzyka, tak by to założenie było odporne na potencjalne zastrzeżenia ze strony podmiotów weryfikujących wyceny, np. urzędów skarbowych.

Podsumowanie

Premia za ryzyko specyficzne jest tematem szeroko dyskutowanym wśród osób sporządzających wyceny. Niestety nie ma uniwersalnej odpowiedzi na pytanie czy premia za ryzyko specyficzne powinna zostać uwzględniona, a jeżeli tak to w jakiej wysokości. Jej zastosowanie i poziom powinny być każdorazowo rozważone biorąc pod uwagę przedmiot wyceny. Podejmując decyzję o zastosowaniu ryzyka specyficznego, a następnie jego wysokości konieczne jest przeanalizowanie dostępnych danych, scenariuszy, perspektyw rozwoju, a w szczególności zastanowienie się jak do wyceny podszedłby hipotetyczny inwestor.

Oszacowanie poziomu ryzyka specyficznego jest istotne biorąc pod uwagę fakt, że podmioty kontrolujące wyceny, np. urzędy podatkowe zwracają na nie szczególną uwagę, wymagając uzasadnienia przyjętego poziomu. Z drugiej strony w wielu przypadkach ciężko uniknąć kwestii premii za ryzyko specyficzne, ponieważ podstawowe elementy kalkulacji stopy dyskontowej mogą nie być wystarczające dla potrzeb uwzględnienia specyfiki wycenianego aktywa.

Zobacz także:
Standardy wartości w wycenie przedsiębiorstw

Zobacz film: Zagrożenia dotyczące działalności na terenie sse i PSI

Przy podejmowaniu decyzji o inwestycji w Specjalnych Strefach Ekonomicznych (SSE) lub w obszarach Pomorskich Specjalnych Stref Inwestycyjnych (PSI), kluczowe jest zrozumienie sytuacji, w których zwolnienie podatkowe może zostać utracone, aby skutecznie zminimalizować ryzyko. Film szczegółowo analizuje potencjalne zagrożenia dla inwestorów operujących w tych obszarach.