W dniu 14 czerwca w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego z dniem 1 lipca 2023 r., który obowiązywał od maja 2022 r. (po wcześniejszym stanie epidemii). Covidowa rzeczywistość przyzwyczaiła pracodawców do ograniczenia wielu przepisów związanych z prawem pracy, jednak już niedługo czeka ich powrót do przedpandemicznych obowiązków. W niektórych przypadkach będzie obowiązywał okres przejściowy na ich wykonanie, jednak nie będzie on długi. O czym należy pamiętać?

Zmiany w udzielaniu urlopu wypoczynkowego

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca mógł jednostronnie udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu. Pracownik był obowiązany taki urlop wykorzystać. Od 1 lipca pracodawca nie będzie mógł stosować tego rozwiązania.

Wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji

Przez ostatnie 3 lata istniała możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy czy innych stosunków cywilnoprawnych (np. umowy zlecenie, umowy o dzieło) z zachowaniem terminu 7 dni. Od 1 lipca umowa będzie obowiązywać na zasadach i przez okres, na jaki obie strony ją zawarły.

Powrót badań okresowych

Pandemia przyzwyczaiła pracodawców do zniesienia z wymogu dotyczącego badań okresowych medycyny pracy. Pracownik był zwolniony z okresowych badań lekarskich, a pracodawca nie musiał przygotowywać na tę okoliczność skierowania. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia jego odwołania. Po tym okresie pracodawca może się narazić np. na kary w razie ewentualnych kontroli organów, gdy takie badania nie zostaną przeprowadzone.

Szkolenia okresowe

Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązania w pandemii COVID-19 przedłużały okres ważności szkoleń okresowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Po odwołaniu stanu zagrożenia pracodawca będzie miał 60 dni na ich przeprowadzenie.

Koniec ustawowego ograniczenia wysokości odpraw

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku części pracodawców, wprowadzono ustawowe ograniczenie wysokości odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez tego pracodawcę pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. W sytuacjach, gdy przepisy przewidywały obowiązek wypłacenia takiego świadczenia, jego wysokość nie mogła przekroczyć 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Pracodawcy będą musieli pamiętać, że teraz wysokość odprawy będzie mogła wynosić max. 15-krotność ww. wynagrodzenia.

Możliwość rozwiązania umowy o pracę pocztą

Koniec stanu zagrożenia epidemicznego oznacza przywrócenie tzw. fikcji doręczenia oświadczenia woli, jeżeli termin odbioru określony w zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru przypadał w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Takie rozwiązanie powodowało, że pracodawcy nie mogli w wielu wypadkach za pośrednictwem poczty złożyć pracownikowi skutecznie oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego spowoduje powrót domniemania doręczenia po podwójnej awizacji.

Sytuacja pracowników-cudzoziemców

Cudzoziemcy (niebędący beneficjentami tzw. specustawy ukraińskiej), których dokumenty pobytowe utraciły ważność w okresie pandemii COVID-19, najpóźniej do 31 lipca 2023 r. będą musieli złożyć wnioski o nowe zezwolenia na pobyt lub opuścić Polskę.

Jakie kroki powinien podjąć pracodawca?

W celu przygotowania się do planowanych zmian pracodawca powinien:

  • zweryfikować swoją praktykę udzielania urlopów wypoczynkowych,
  • dokonać przeglądu stosowanych wzorów umów dotyczących zakazu konkurencji,
  • zweryfikować, którzy pracownicy powinni przejść okresowe badania medycyny pracy i przygotować odpowiednie skierowania,
  • zadbać o przeprowadzenie okresowych szkoleń bhp,
  • sprawdzić, którym pracownikom-cudzoziemcom kończy się termin ważności dokumentów pobytowych i złożyć wnioski o odpowiednie zezwolenia.

Sprawdź film: Zezwolenie na pobyt czasowy – know how

Czym jest karta pobytu? Kto może się o nią ubiegać? Jakie dokumenty są wymagane przy jej składaniu? Zapraszamy na film na temat zezwolenia na pobyt czasowy.