Niedawno Naczelny Sąd Administracyjny 15 marca 2023 r. wydał kolejny wyrok, zgodnie z którym przy ustalaniu wartości początkowej budynku dla potrzeb określenia podstawy opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków nie bierze się pod uwagę dokonanych odpisów amortyzacyjnych.

Przypomnijmy, że w podatku od przychodów z budynków podstawa opodatkowania ustalana jest co miesiąc, biorąc pod uwagę wartość początkową budynku na pierwszy dzień każdego miesiąca, wynikającą z prowadzonej ewidencji środków trwałych.

Spółka argumentowała, że skoro przepisy określające podstawę opodatkowania wskazują na wartość początkową środka trwałego ustalaną co miesiąc, to wartość ta jest zmienna. W związku z tym, należy uwzględnić jej zmianę zarówno poprzez poczynione na dany składnik nakłady zwiększające jego wartość początkową (jako jej zwiększenie), jak i narastające odpisy amortyzacyjne (jako jej zmniejszenie).

Wnioskodawca powołał się przy tym także na wykładnię celowościową, wskazując m.in., że zamortyzowana wartość początkowa nieruchomości nie stanowi przysporzenia dla spółki, a zatem nie może być traktowana jako przychód. Co więcej, zdaniem podatnika odmienne rozumienie przepisu prowadziłoby do dyskryminacji podatników użytkujących środki trwałe o wysokiej wartości początkowej, ale niskiej wartości podatkowej (tj. zamortyzowane).

Zarówno do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, jak i do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu nie trafiła jednak taka argumentacja spółki. Organy te wskazały bowiem, że ustawodawca posłużył się pojęciem „wartości początkowej”, która z kolei jest zdefiniowana w art. 16g ustawy o CIT. Jest to wartość ustalana jednokrotnie, w momencie wprowadzania środka trwałego do ewidencji i może podlegać aktualizacji jedynie w ściśle określonych przypadkach, m.in. w wyniku ulepszenia. Odpisy amortyzacyjne nie mają natomiast żadnego wpływu na wartość początkową.

Naczelny Sąd Administracyjny zajął analogiczne stanowisko, argumentując że brzmienie przepisu jednoznacznie wskazuje, że podstawą opodatkowania jest wartość początkowa środka trwałego, która musi spełniać trzy warunki, tj.: i) wynikać z ewidencji, ii) być ustalana na pierwszy dzień każdego miesiąca, iii) być pomniejszona o kwotę 10 mln zł. Sąd podkreślił także, że jeżeli zamiarem ustawodawcy było nadanie innego znaczenia i zakresu pojęciu „wartości początkowej”, to wyraźnie by to wskazał (jak w przypadku niektórych innych regulacji). Fakt, że wartość ta jest ustalana na początek każdego miesiąca, nie powoduje, że przy ustalaniu podstawy opodatkowania należy uwzględniać odpisy amortyzacyjne. NSA nie doszukał się w tym przypadku także wątpliwości w wykładni językowej, nakazującej rozstrzygać wątpliwości na korzyść podatnika.

W przeszłości na poziomie wojewódzkich sądów administracyjnych zdarzały się pojedyncze orzeczenia, które wskazywały, że ustalana na potrzeby podatku od przychodów z budynków wartość początkowa może być pomniejszana o dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne. Niemniej, ponieważ opisywany wyrok NSA nie jest pierwszym orzeczeniem tego organu, w którym zostało zawarte odmienne, niekorzystne dla podatników rozumienie przedmiotowych regulacji, wydaje się, że linia orzecznicza zostanie ukształtowana w tym kierunku, aby odpisy amortyzacyjne dla celów ustalania podstawy opodatkowania były pomijane.

Na moment publikacji nie zostało opublikowane uzasadnienie pisemne wyroku, a niniejszy artykuł bazuje na posiadanej wersji uzasadnienia ustnego.