Utrzymujący się stan zagrożenia epidemicznego ma realny wpływ na dwa aspekty transfer pricingu. Po pierwsze, jak informowaliśmy już w jednym z naszych ostatnich wpisów, globalna pandemia COVID może oddziaływać na warunki konkretnej transakcji, która realizowana jest z naszym powiązanym kontrahentem. Po drugie, szeroko pojęte spowolnienie gospodarcze może mieć wpływ na obraz „rynkowości” odzwierciedlany poprzez identyfikowane w drodze przeprowadzania analiz porównawczych obserwacje. Skoro najwyższym poziomem redukcji ryzyka podatkowego w obszarze cen transferowych jest zawarcie uprzedniego porozumienia cenowe (APA), to zapewne w świadomości wielu podatników może pojawiać się idea ograniczenia niepewności poprzez właśnie sięgnięcie po APA.

W związku z powyższym, niniejszy wpis poświęcamy skutkom panującego stanu zagrożenia epidemicznego dla sytuacji podatników, którzy w niedalekiej przyszłości chcieliby określać się mianem wnioskodawcy, inicjującego postępowanie zmierzające do uzyskania decyzji APA. Problematyka ubiegania się o APA w czasach pandemii dotyczy również szerokiego grona podatników, którzy aktualnie są w trakcie negocjowania warunków porozumienia. Dla przypomnienia bowiem, na przestrzeni ostatnich trzech lat obserwowaliśmy lawinowy wzrost liczby wszczynanych procedur APA.

Ideą leżącą u podstaw APA jest wypracowanie w ramach panujących reguł koncyliacji porozumienia, które przybierając formę decyzji Szefa KAS potwierdza rynkowość warunków transakcji realizowanej pomiędzy podmiotami powiązanymi. Skoro zatem przedmiot postępowania przed Szefem KAS stanowi ocena rynkowości transakcji, logiczną konsekwencją jest, że ewentualny wpływ stanu zagrożenia epidemicznego na warunki transakcji powinien znajdować odzwierciedlenie w samym procesie negocjowania warunków APA.

Komentowane już na łamach naszego bloga Wytyczne w zakresie cen transferowych w związku z ekonomicznymi skutkami wynikającymi z COVID-19 (dalej: Wytyczne COVID-19), podkreślają powinność elastycznego i partnerskiego podejścia w procedurze zarówno po stronie administracji jak i wnioskodawcy. Celem tak definiowanej platformy współpracy ma być wypracowanie najlepszego rozwiązania w zakresie ujęcia sytuacji pandemicznej w przyszłym porozumieniu. Wytyczne COVID w tym zakresie szkicują kilka rozwiązań, m in. podjęcie dyskusji w przedmiocie akceptowalnych ram czasowych porozumienia czy też wprowadzenie mechanizmu retrospektywnych zmian warunków APA w następstwie corocznego raportowanego wpływu pandemii na transakcję.

Przechodząc na grunt rodzimej procedury APA, istotne jest wykazanie proaktywnej postawy po stronie wnioskodawcy, co umożliwia mająca zastosowanie zasada czynnego udziału strony. Oczywiście odnosząc się już do praktycznych aspektów kontaktu z Szefem KAS, ewentualne wystosowanie pytania do organu w zakresie wpływu COVID na toczącą się procedurę i przyszłe warunki porozumienia powinno być poprzedzone odpowiednim przygotowaniem podatnika w tym poddaniem własnej sytuacji analizie w oparciu o dostępne dane.

W tym miejscu warto podkreślić, że niezależnie od ewentualnego wpływu pandemii na rozpatrywany w toku procedury stan faktyczny, przywołana wyżej proaktywna postawa, w tym udzielanie wyczerpujących i terminowych odpowiedzi na stawiane w toku postępowania pytania może przyczynić się do znacznego przyspieszenia samego procesu i ograniczenia ryzyka otrzymania innego, niż decyzja uznającą rynkowość warunków transakcji, rozstrzygnięcia.

W dotychczasowej historii programu APA w Polsce zapadło łącznie 135 rozstrzygnięć (wliczając wszystkie możliwe rodzaje). Beneficjenci decyzji APA, które pozostają w mocy, mogą stanąć przed pytaniem, czy ramy wyznaczone obowiązującym porozumieniem, w szczególności zaadresowane w jego treści warunki krytyczne są przez podatnika spełnione, niezależnie od rzutującego na gospodarkę stanu zagrożenia epidemicznego.

W przypadku odpowiedzi przeczącej, Wytyczne COVID sugerują rozpatrzenie jednego z trzech scenariuszy mianowicie: unieważnienie, anulowanie lub rewizja decyzji APA. Oczywiście natura postępowania APA w tym zainwestowany kapitał czasu w wynegocjowaniu z Szefem KAS porozumienia intuicyjnie oddala od pierwszej opcji. Unieważnienie decyzji skutkuje bowiem w praktyce brakiem obowiązywania porozumienia od momentu jego wydania. Wytyczne COVID potwierdzają jednak, że z takim skrajnie negatywnym scenariuszem powinniśmy mieć do czynienia zasadniczo w sytuacji zaniedbań po stronie wnioskodawcy lub wprowadzaniem Szefa KAS w błąd.

Przechodząc na grunt rodzimych regulacji, beneficjent decyzji APA, ma prawo zawnioskować o zmianę (rewizję) lub uchylenie (anulowanie) decyzji APA. Warto zwrócić jednak uwagę, że Szef KAS posiada również kompetencję do dokonania zmiany lub uchylenia decyzji z urzędu. Referując zatem do przywoływanej proaktywnej postawy, w przypadku zidentyfikowania problemów w dotrzymywaniu warunków porozumienia ze względu na COVID, warto jest zainicjować dyskusję z ministerialnymi ekspertami w przedmiocie zasadności ew. wnioskowania o zmianę lub uchylenie porozumienia. Decyzja zmieniająca lub uchylająca zawiera datę, od której porozumienie obowiązuje w zmienionej treści lub datę jego uchylenia. Data ta jest uzależniona od zaistnienia zmiany stosunków gospodarczych rozumianych w tym przypadku jako wpływ pandemii na niemożliwość stosowania decyzji w uprzednio wynegocjowanym kształcie.

Na przyszłych wnioskodawców APA zapewne składają się dwie grupy podatników. Ci których motywacja wynika z potrzeby wyeliminowania wzmaganą sytuacją pandemiczną niepewności rozliczeń wewnątrzgrupowych, oraz Ci którzy ze względu na przywołaną niepewność odkładają w czasie podjęcie decyzji o wystąpieniu z wnioskiem. Przy podejmowaniu decyzji o sięgnięcie po APA przydatne jest zainicjowanie spotkania wstępnego, w ramach którego ministerialni eksperci udzielą informacji na temat zasadności wnioskowania i dalszego przebiegu postępowania (już po jego formalnym wszczęciu).

Na koniec warto również wspomnieć o ostatnim ustępie Wytycznych COVID, który sugeruje odstąpienie od tradycyjnych form komunikacji w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego. Można rzec, że ministerialni eksperci antycypowali treść dokumentu i w bardzo sprawny sposób dostosowali się do zaistniałych ograniczeń komunikacyjnych, proponując chociażby odbywanie wideokonferencji w ramach spotkań wstępnych/roboczych czy też uzgodnieniowych. Warto zwrócić uwagę na fakt, że stan epidemiczny nie zaburzył również rytmu procedowania wniosków po stronie Szefa KAS, który już od dawna przebiega w profesjonalnie ustrukturyzowany sposób. W odpowiedzi na obserwowany w ostatnich latach wzrost zainteresowania APA, mający w swojej kompetencji Departament Kluczowych Podmiotów MF zasilony został szeregiem ekspertów z ugruntowaną wiedzą w zakresie cen transferowych. W wyniku poszerzenia zasobów kadrowych, funkcjonującym już trzem wydziałom APA nadano pewien element specjalizacji odpowiednio przypisując do nich podobne kategorie wniosków. W ramach natomiast poszczególnych postępowań, wyróżniamy właściwe usystematyzowanie kolejnych etapów rozpatrywania wniosku, a podatnik jest informowany o statusie sprawy (m in. otrzymując, informację, o zakończeniu badania formalnego). Jak obserwujemy, pomimo zaistnienia sytuacji zagrożenia epidemicznego, postępowania w dalszym ciągu przebiegają w oparciu o profesjonalnie ustrukturyzowany i prowadzony sposób, a na sukces rozumiany jako sprawne uzyskanie decyzji APA mają wpływ również sami wnioskodawcy – wykazując proaktywną postawę w toku postępowania.

WARTO DOCZYTAĆ: