W dniu wczorajszym, do konsultacji publicznych został skierowany Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z zapowiedzią, projekt przewiduje również nowelizację przepisów w obszarze cen transferowych.

Wprowadzane zmiany można podzielić na dwie grupy, tj. (i) mające charakter upraszczający i ułatwiający prowadzenie działalności gospodarczej w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w związku z COVID-19 oraz (ii) zmiany mające charakter uszczelniający, które ukierunkowane są na zwalczanie przerzucania dochodów do tzw. rajów podatkowych oraz zwiększających transparentność.

„Beczka miodu”

Zaczynając od dobrych informacji, projektodawca mając na względzie skutki sytuacji pandemicznej ma zamiar wprowadzić trzy zmiany, które ukierunkowane są na złagodzenie obciążeń administracyjnych, przypadających na okres naznaczony COVID-19.

Korekty cen transferowych

Zwalnia się podatników dokonujących korekty cen transferowych z obowiązku posiadania oświadczenia (o którym mowa w art. 23q pkt 3 PITU /. Art. 11e pkt 3 CITU), jeżeli ta korekta jest dokonywana za rok podatkowy lub w momencie, w którym na całym terytorium Polski obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłoszony w związku z COVID-19.

Niniejsza zmiana wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, stąd pożądane jest, aby w toku procesu legislacyjnego doprecyzowano, że również podatnicy, którzy już złożyli CIT-8 (np. w maju lub czerwcu, tj. w stanie zagrożenia epidemicznego będą mogli ująć korektę cen transferowych (poprzez korektę CIT-8) pomimo, że nie otrzymali oświadczenia drugiej strony. Tacy bowiem podatnicy są również dotknięci sytuacją wywołaną przez COVID-19.

Zwolnienie z obowiązku dokumentacyjnego dla transakcji krajowych

Warunku do zwolnienia w postaci braku poniesienia straty podatkowej przez strony transakcji w dokumentowanym okresie, nie stosuje się w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2019 r., w którym na całym terytorium Polski obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłoszony w związku z COVID-19, jeżeli podmiot powiązany niespełniający tego warunku uzyskał w tym roku łączne przychody niższe o co najmniej 50% od łącznych przychodów uzyskanych w analogicznym okresie bezpośrednio poprzedzającym ten rok. Konstrukcja przepisu prowadzi jednak do dylematu interpretacyjnego, co w sytuacji, gdy stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii będzie trwał tylko w część roku?

Oświadczenie o rynkowości

Oświadczenie o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych składane za rok podatkowy (obrotowy) lub w momencie, w którym na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłoszone w związku z COVID-19, może podpisać:

1) osoba fizyczna – w przypadku podmiotu powiązanego będącego osobą fizyczną,

2) osoba upoważniona przez przedsiębiorcę zagranicznego do reprezentowania go w oddziale – w przypadku podmiotu powiązanego będącego przedsiębiorcą zagranicznym posiadającym oddział na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

3) osoba uprawniona do reprezentacji – w przypadku pozostałych podmiotów powiązanych (np. spółek kapitałowych) – przy czym w dalszym ciągu nie jest dopuszczalne złożenie oświadczenia przez pełnomocnika.

Zgodnie z uzasadnieniem do Projektu, zmiana ma charakter upraszczający i ułatwiający prowadzenie działalności gospodarczej. Powyższe zmiany wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia Ustawy.

„Łyżka dziegciu”

Przechodząc do zmian mających charakter uszczelniający to, koncentrują się one w szczególności na transakcjach realizowanych z podmiotami z tzw. „rajów podatkowych”.

Rozszerzenie obowiązków w stosunku do transakcji z tzw. „rajami podatkowymi”

Zgodnie z projektowanymi przepisami (które mają obowiązywać od 2021 roku), do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych będą obowiązani także podatnicy i spółki niebędące osobami prawnymi, dokonujące transakcji innej niż transakcja kontrolowana z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w „raju podatkowym”, jeżeli wartość tej transakcji za rok podatkowy przekracza 100 000 zł. Przepis ten będzie miał zastosowanie odpowiednio do podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, dokonujących transakcji kontrolowanej lub transakcji innej niż transakcja kontrolowana, jeżeli rzeczywisty właściciel w rozumieniu art. 4a pkt 29 CITU ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Co więcej domniemywa się, że rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, jeżeli druga strona transakcji dokonuje w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd „w raju podatkowym”. Przy ustalaniu tych okoliczności podatnik lub spółka niebędąca osobą prawną będą zobowiązani do dochowania należytej staranności.

W przypadku transakcji z rajami podatkowymi, lokalna dokumentacja cen transferowych będzie musiała obowiązkowo zawierać również uzasadnienie gospodarcze tej transakcji, w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych. Zgodnie z uzasadnieniem do Projektu „informacje te powinny umożliwić ocenę czy tzw. podmiot rajowy prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą. Ważnym elementem tego uzasadnienia jest również test korzyści (benefit test), tj. opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym podatkowych. Korzyść ekonomiczna może przejawiać się w poprawie konkurencyjności, pozyskaniu nowej technologii itp. Należy zatem ocenić w szczególności czy podmiot powiązany, działając racjonalnie ekonomicznie, zdecydowałby się nabyć świadczenie od podmiotu rajowego”.

Wskazane powyżej zmiany spowodują, iż dodatkowo transakcje, w wyniku których polski podatnik lub spółka niebędąca osobą prawną otrzymuje zapłatę od podmiotu z kraju lub terytorium stosującego szkodliwą konkurencję podatkową (transakcje przychodowe), będą objęte obowiązkiem sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych.

Dodatkowo rozszerzono obowiązki dokumentacyjne na transakcje kontrolowane lub transakcje inne niż transakcje kontrolowane, jeżeli rzeczywisty właściciel w rozumieniu przepisów ustawy ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym oraz dodano obowiązek dokumentacyjny w odniesieniu do tzw. transakcji rajowych dokonywanych przez spółki niebędące osobami prawnymi.

Projektodawca rezygnuje również z niezdefiniowanego pojęcia dokonywania „bezpośrednio lub pośrednio” zapłaty należności na rzecz tzw. podmiotu rajowego, które budziło wątpliwości interpretacyjne. Zgodnie z uzasadnieniem do Projektu użycie pojęcia „rzeczywisty właściciel” (beneficial owner) zdefiniowanego ustawowo oraz mającego oparcie w bogatym dorobku doktryny będzie rozwiązaniem mniej wątpliwym interpretacyjnie. W prowadzono domniemanie, że rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym, w sytuacji, gdy kontrahent podatnika lub spółki niebędącej osobą prawną dokonuje w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd w tzw. raju podatkowym. Ustalenia tych okoliczności podatnik lub spółka niebędącą osobą prawną powinny zostać dokonane z zachowaniem zasad należytej staranności.

Niewątpliwie weryfikowanie „rzeczywistego właściciela” będzie dużym wyzwaniem dla podatników. Dla przypomnienia próg dla transakcji rajowych jest bardzo niski i wynosi 100.000 zł.

Zwiększenie transparentności

Odnośnie natomiast do zagadnienia transparentności, to Projekt przewiduje dla wybranej grupy podatników (PGK, spółki nieruchomościowe, podatnicy o przychodach powyżej 50 mln euro) obowiązek sporządzenia i podania do publicznej wiadomości sprawozdania z realizacji strategii podatkowej za rok podatkowy. Sprawozdanie z realizacji strategii podatkowej będzie obejmowało m.in. informacje o:

  1. a) transakcjach z podmiotami powiązanymi których wartość przekracza 5% sumy bilansowej aktywów;
  2. b) planowanych lub podejmowanych przez podatnika działaniach restrukturyzacyjnych mogących mieć wpływ na wysokość zobowiązań podatkowych podatnika lub podmiotów powiązanych,
  3. c) informacje, dotyczące dokonywania rozliczeń podatkowych podatnika w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową.

Podatnik będzie zobowiązany do zamieszczenia sprawozdania z realizacji strategii podatkowej za rok podatkowy, sporządzonej w języku polskim lub jej tłumaczenie na język polski, na swojej stronie internetowej w terminie do końca dziewiątego miesiąca następującego po upływie terminu na złożenie zeznania rocznego.

Będziemy Państwa informować o dalszych losach Projektu.