Przeniesienie prawa do zajęcia pasa drogowego stanowi wynagrodzenie województwa za świadczoną na rzecz spółki usługę. Przedmiotowa opłata powinna wiązać się z wystawieniem faktury[1].

We wniosku o udzielenie interpretacji indywidualnej województwo wskazało, że w ramach wykonywanego projektu zawarło umowę z podmiotem trzecim (spółką). W myśl tych uzgodnień wnioskodawca zlecił, aby spółka zaprojektowała, zbudowała, a następnie jako operator obsługiwała infrastrukturę telekomunikacyjną. W toku dalszych ustaleń, w zamian za udostępnioną przez województwo infrastrukturę została ona zobowiązana do uiszczania czynszu.

Wnioskodawca w celu przeprowadzenia robót budowlanych, zamontowania urządzeń telekomunikacyjnych oraz pozostawienie ich w kolejnych latach w użytku, uzyskał od innych jednostek samorządu terytorialnego stosowne pozwolenia na zajęcie pasa drogowego. W myśl ustawy o drogach publicznych, na województwo nałożone zostały odpowiednie opłaty, których pobór od spółki województwo dokumentowało jedynie poprzez noty księgowe, traktując tym samym przedmiotowe koszty jako pozostające poza zakresem podatku od towarów i usług.

Wobec swych wątpliwości województwo zapytało organ interpretacyjny, czy prawidłowo wystawia noty księgowe z tytułu opłat za zajęcie pasa drogowego, czy też należności te stanowią wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. We własnym uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że ponoszone opłaty, którymi potem obciążana jest spółka wynikają wprost z przepisów ustawy o drogach publicznych. Jednostki samorządu terytorialnego wydające decyzje o ich nałożeniu nie fakturują województwa, traktując tym samym opłatę za należność publicznoprawną jako pozostającą poza sferą VAT. Sama opłata przenoszona na spółkę również powinna pozostać poza zakresem opodatkowania. Nie jest ona należnością za świadczenie wzajemne, lecz stanowi zwrot kosztów ponoszonej daniny publicznej. Dodatkowo prawnie niemożliwe jest przeniesienie ustaleń wynikających z postanowień o zajęciu pasa na spółkę. Przenoszony jest zatem jedynie koszt opłaty, tak jakby przenoszono ciężar opłat skarbowych. W związku z tym przeniesienie na spółkę opłaty za zajęcie pasa drogowego nie zostało opodatkowane VAT.

Dyrektor KIS podważył stanowisko wnioskodawcy. Zwrócił uwagę, że województwo przekazując na spółkę koszt opłaty za zajęcie pasa drogowego równocześnie przenosi na ten podmiot poniesione przez siebie, związane z konkretną czynnością wydatki. Brak administracyjnego zezwolenia na zajęcie pasa drogowego nie pozwoliłby na przeprowadzenie czynności, do których spółka została zobowiązana. Ponadto sama opłata została nałożona na spółkę w myśl wcześniejszy ustaleń. Tym samym województwo uzyskując powyższą decyzję i ustalając opłatę za zajęcie pasa drogowego działa w istocie na rzecz swojego kontrahenta. Między spółką a województwem istnieją więc powiązania o charakterze zobowiązaniowym, które zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług stanowią świadczenie usług za wynagrodzeniem. W myśl art. 29a ust. 1 tej ustawy kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Należność jest kwotą, na którą strony się umówiły, czyli kwotą, którą podatnik ma otrzymać od nabywcy towarów lub usług. Mając zatem na uwadze powyższe, Dyrektor KIS stwierdził, że opłata za zajęcie pasa drogowego przenoszona na spółkę stanowi wynagrodzenie województwa za usługę polegającą na przeniesieniu prawa do zajęcia pasa drogowego. Powinna ona zostać udokumentowana fakturą oraz w oparciu o art. 29a ust. 1 ustawy o VAT z uwzględnieniem art. 29a ust. 6 pkt 1 tej samej ustawy, stanowi podstawę opodatkowania z tytułu świadczonej na rzecz spółki ww. usługi.

Sprawa trafiła następnie do WSA w Rzeszowie. Sąd przychylił się do argumentacji organów i oddalił skargę. W ustnym uzasadnieniu wskazał, że dokonana przez organ analiza została przeprowadzona prawidłowo, potwierdzając tym samym, że opłata za zajęcie pasa drogowego przenoszona na spółkę stanowi wynagrodzenie województwa za świadczoną na rzecz spółki usługę. Ponadto, jeśli województwo nie przenosiłoby kosztów tej opłaty na inny podmiot, przypuszczalnie inaczej skalkulowałoby wysokość czynszu. W związku z tym kosztów tej opłaty nie da się pominąć przy obliczaniu wynagrodzenia należnego województwu.

[1] Wyrok WSA z dnia 3 października 2019 r., sygn. I SA/Rz 531/19