Ustalenie statusu przedsiębiorstwa jako podstawowa kwestia z zakresu pomocy publicznej

MŚP a może duże przedsiębiorstwo?

Wielkość przedsiębiorstwa ma istotne znaczenie z perspektywy pomocy publicznej i niejednokrotnie determinuje możliwość ubiegania się o wsparcie z danego programu pomocowego.

Definicja mikro, małych oraz średnich przedsiębiorstw (dalej: MŚP) oraz dużych przedsiębiorstw została zawarta w Załączniku I do Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 (dalej: Załącznik I) oraz art. 7 ustawy Prawo Przedsiębiorców. Generalnie, dla celów pomocy publicznej, stosujemy definicję zawartą w Załączniku I (niemniej, zdarza się, iż zapisy dotyczące konkretnego programu wsparcia przewidują inny sposób klasyfikacji MŚP, co miało miejsce chociażby w przypadku wsparcia udzielanego w ramach tarczy finansowej PFR).

Kiedy podmiot jest MŚP?

Przy określaniu statusu przedsiębiorstwa, zgodnie z Załącznikiem I, należy zwrócić uwagę na dwa kryteria. Podstawowym, obligatoryjnym wskaźnikiem jest wskaźnik zatrudnienia. Musi on w każdym wypadku, niezależnie od drugiego kryterium być spełniony. Drugim kryterium jest pułap rocznego obrotu lub rocznej sumy bilansowej – w tym wypadku wystarczy spełnienie jednego z warunków (łącznie ze wskaźnikiem zatrudnienia). Szczegółowe zestawienie progów zatrudnienia i pułapów finansowych określających kategorię przedsiębiorstwa zgodnie z Załącznikiem I zaprezentowano w tabeli poniżej:

Zależności pomiędzy przedsiębiorstwami istotne przy ustalaniu statusu MŚPCo istotne, zależności pomiędzy przedsiębiorstwami mają niebagatelne znaczenie dla prawidłowego ustalania statusu MŚP. Przy określaniu statusu przedsiębiorstwa należy bowiem – poza danymi badanego podmiotu – uwzględnić również dane przedsiębiorstw z nim powiązanych oraz pozostających w relacji partnerstwa (o przedsiębiorstwach partnerskich mówimy, gdy (i) przedsiębiorstwo posiada, samodzielnie lub wspólnie z co najmniej jednym przedsiębiorstwem powiązanym co najmniej 25% kapitału lub praw głosu innego przedsiębiorstwa, a jednocześnie (ii) badanych przedsiębiorstw nie można zakwalifikować jako przedsiębiorstw powiązanych). Stąd kluczowym jest prawidłowe określenie relacji zachodzących pomiędzy przedsiębiorstwami – należy przy tym pamiętać, iż powiązania mogą zachodzić również za pośrednictwem osób fizycznych, przy czym w tym przypadku, co do zasady, należy również zbadać rynki, na jakich działają przedsiębiorstwa. Szczegółowe przesłanki, pozwalające zakwalifikować dany podmiot za przedsiębiorstwo powiązane lub partnerskie, zostały zawarte w Załączniku I, przy czym – m. in. w przypadku złożonych, wielopoziomowych struktur, zakładających różnego rodzaju zależności osobowe czy gospodarcze – ocena, czy zaistniała jakakolwiek z przedmiotowych przesłanek, może nastręczać potencjalnym beneficjentom trudności.Jednocześnie należy wskazać, iż zarówno orzecznictwo unijne, jak i Komisja Europejska, wychodzi poza literalne brzmienie Załącznika I, wskazując na konieczność jego funkcjonalnej wykładni, w tym badania, czy nie dochodzi do próby formalnego obejścia definicji MŚP. Przykładowo, w wyroku Sądu Pierwszej Instancji z dnia 14 października 2004 r. w sprawie Pollmeier Malchow GmbH & Co. KG przeciwko Komisji Europejskiej (T-137/02) wskazano, iż „wykładni art. 1 ust. 3 i 4 zalecenia 96/280 należy zatem dokonywać w świetle tego celu, tak by dane przedsiębiorstwa, nawet należące w części mniejszej niż 25% do innego przedsiębiorstwa, były brane pod uwagę w celu dokonania obliczeń progów powołanych w ust. l tego artykułu, w okolicznościach gdy przedsiębiorstwa te – mimo faktu, iż są od siebie niezależne pod względem formalnym – stanowią jedną jednostkę gospodarczą”.

Zmiana statusu przedsiębiorstwa

Należy pamiętać, że status MŚP zależy od wysokości określonych wskaźników i nie jest przypisywany na stałe. Co do zasady uzyskanie lub utrata statusu średniego, małego lub mikroprzedsiębiorstwa następuje w przypadku przekroczenia / nieosiągnięcia określonych pułapów zatrudnienia/ finansowych w ciągu dwóch kolejnych okresów obrachunkowych. Przy czym należy pamiętać, że w przypadku zmian w strukturze właścicielskiej, związanej z fuzjami czy połączeniami, utrata MŚP może być natychmiastowa.