Zasady rozliczania dla VAT opakowań będą ulegać zmianie. 15 czerwca 2023 r. do Sejmu wpłynął projekt[1], wprowadzającej w Polsce tzw. system kaucyjny, w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku pobierana będzie kaucja zwracana w momencie zwrotu w/w opakowania lub odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym.

Istotą w/w systemu kaucyjnego jest wprowadzenie rozwiązania umożliwiającego dokonanie zwrotu przez konsumenta opakowania objętego systemem kaucyjnym w dowolnym punkcie (który uczestniczy w systemie kaucyjnym) bez konieczności okazywania paragonu lub innego dokumentu potwierdzającego sprzedaż / zakup.

Co istotne (z perspektywy podatkowej), to fakt, że nowe rozwiązania odnoszące się do opakowań zwrotnych implikują konieczność dostosowania regulacji VAT związanych z:

  • określaniem podstawy opodatkowania realizowanych transakcji (czy opakowanie stanowi jej element, czy też nie);
  • opodatkowaniem niezwróconych opakowań wielokrotnego użytku (nowy, coroczny obowiązek).

Zgodnie z projektem planowane jest wprowadzenie zasady, zgodnie z którą do podstawy opodatkowania VAT nie będzie wliczana wartość opakowania / pobrana kaucja, jeżeli podatnik dokonał dostawy towaru w opakowaniu wielokrotnego użytku. Jednocześnie, w przypadku niezwrócenia przez nabywcę opakowania wielokrotnego użytku podmiotem zobligowanym do rozliczenia VAT za to niezwrócone opakowanie będzie podmiot wprowadzający produkty w opakowaniach do obrotu (czyli – zasadniczo – przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku).

I tak, wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje będzie zobowiązany do określania wysokości zmiany podstawy opodatkowania VAT na ostatni dzień roku przez określenie różnicy między liczbą wprowadzonych a liczbą zwróconych w danym roku opakowań wielokrotnego użytku. W/w rozliczenie będzie dokonywane w oparciu o prowadzoną elektroniczną ewidencję, której prowadzenie będzie obligatoryjne dla podmiotu wprowadzającego produkty w opakowaniach (ewidencja będzie musiała być udostępniona przez podatnika drogą elektroniczną na każde żądanie organu podatkowego).

Projekt ma wprawdzie na celu dostosowanie polskiego prawo do rozwiązań obowiązujących w Unii Europejskiej i implementację zasad wynikających z dyrektywy w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko – ale sama treść przepisów i ich literalne ujęcie w przepisach podatkowych to już zadanie naszego ustawodawcy. Podczas zeszłorocznych konsultacji – wraz ze Związkiem Pracodawców „Business Centre Club” – zgłaszaliśmy szereg uwag co do treści przepisów (ze względu na ich nieprecyzyjność), nie wszystkie zostały wprowadzone – stąd warto z wyprzedzeniem zastanowić się nad mechanizmem, w jakim coroczne rozliczenie zamierzamy przeprowadzić (i z wyprzedzeniem wyjaśnić ewentualne rozbieżności / braki procesowe w przepisach).

Co prawda przepisy zakładają konieczność realizacji wynikających z niej obowiązków od 2025 r.  Co jednak istotne, ta dość odległa data nie powinna usypiać niczyjej czujności – zgodnie z uzasadnieniem do omawianych regulacji „(…) przedstawiciele branż docelowo uczestniczących oraz tworzących system kaucyjny zwracają uwagę na konieczność uchwalenia projektu ustawy w terminie co najmniej 18 miesięcy przed dniem 1 stycznia 2025 r., ze względu na czas dostosowania tych przedsiębiorców do systemu kaucyjnego”. Tym samym, skoro sama branża dostrzega potrzebę czasu na przeprowadzenie odpowiednich przygotowań do systemu kaucyjnego, już dziś zachęcamy wszystkie podmioty, których działalność związana jest ze sprzedażą napojów w opakowaniach do weryfikacji, jak wskazany projekt może oddziaływać na prowadzony biznes, w tym także mechanizm rozliczania VAT.

[1] Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw – https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?id=C6286F9D255A243CC12589D000433FDE