Kolejna odsłona tarczy antykryzysowej, tzw. Tarcza 4.0, została niedawno podpisana przez Prezydenta. Czy tym razem pomoc okaże się wystarczająca dla samorządów?

Samorządy w oczekiwaniu na pomoc

Dotychczasowe formy pomocy wprowadzane w następujących po sobie tarczach antykryzysowych nie spełniały oczekiwań JST, gdyż duża część przewidzianych w nich rozwiązań odnosiła się do przedsiębiorców, innych podmiotów lub dotyczyła tylko niewielkiej części ich działalności. Nowe rozwiązania w Tarczy 4.0 mają stanowić odpowiedź na potrzeby samorządów.

Zgodnie z komunikatem Ministerstwa Finansów, zmiany wprowadzone daną ustawą pozytywnie wpłyną m.in. na ich płynność finansową. Czy tak faktycznie będzie? Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

  • wprowadzenie w 2020 r. możliwości nierównowagi strony bieżącej budżetu JST dodatkowo o wartość planowanego ubytku w dochodach podatkowych,
  • złagodzenie w 2020 r. reguły fiskalnej ograniczającej zadłużenie o kwotę faktycznego ubytku w dochodach podatkowych (z PIT, CIT, podatków lokalnych: od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, opłaty skarbowej, PCC, opłaty uzdrowiskowej i miejscowej),
  • wprowadzenie możliwości przesunięcia na kolejne miesiące wpłat z tytułu tzw. janosikowego – raty przypadające w czerwcu i lipcu 2020 r. będzie można zapłacić w miesiącach sierpień-grudzień 2020 r.,
  • środki z tzw. funduszu korkowego w 2020 r. będzie można przeznaczyć na przeciwdziałanie i łagodzenie skutków COVID-19,
  • wprowadzenie możliwości przekazywania w 2020 r. rat części oświatowej, wyrównawczej, równoważącej i regionalnej subwencji ogólnej w terminach wcześniejszych,
  • zwiększenie dochodów samorządu powiatowego, w tym miast prezydenckich, z tytułu gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa z 25% do 50% wpływów w okresie od 1 maja do 31 grudnia 2020 r.,
  • zmiana ustawy o dochodach JST w zakresie nieuwzględnienia przy wyliczaniu subwencji i wpłat skutków finansowych wynikających ze stosowania, przewidzianych w przepisach prawa podatkowego, ulg w spłacie zobowiązań podatkowych w postaci odroczenia zapłaty podatku  i rozłożenia jego zapłaty na raty.

Nie tylko finanse

Zmiany wprowadzone przepisami Tarczy 4.0 nie zawężają się tylko do kwestii finansowych – wprowadzone zostały również następujące rozwiązania odnoszące się do pozostałych aktywności JST:

  • usprawnienie procesu wdrożenia programu Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) przez jednostki wchodzące w skład sektora finansów publicznych, w tym wprowadzenie możliwości, aby wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa mógł dokonać wyboru instytucji finansowej, z którą zostaną zawarte umowy o zarządzanie PPK,
  • możliwość czasowej zmiany zadań dotychczas wykonywanych przez pracownika samorządowego,
  • zmiany do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zakładające cyfryzację procedur planistycznych,
  • podwyższenie opłaty skarbowej za wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
  • przesunięcie ustawowego terminu płatności opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa i nieruchomości JST za rok 2020 na dzień 31 stycznia 2021 r.,
  • umożliwienie organowi stanowiącemu JST podjęcia uchwały (I) o pomniejszeniu opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości należącej odpowiednio do gminnego, powiatowego albo wojewódzkiego zasobu nieruchomości wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej należnej za 2020 r. od określonych w ustawie podmiotów, (II) niepobierania czynszu najmu i dzierżawy oraz opłaty z tytułu oddania nieruchomości w użytkowanie przypadających JST w określonym w ustawie zakresie,
  • zmiany w obszarze zamówień publicznych, zakładające między innymi odejście od fakultatywności dokonywania zmiany umowy na rzecz jej obligatoryjności, w sytuacji, gdy zamawiający stwierdzi, że okoliczności związane z epidemią COVID-19 wskazane przez wykonawcę mają wpływ na należyte wykonanie umowy,
  • przesunięcie określonych obowiązków dotyczących  MDR (w odniesieniu do schematów krajowych).

Czy to ostatnie zmiany dla samorządów w czasie trwającej epidemii? Biorąc pod uwagę pojawiające się stanowiska JST, w szczególności w zakresie zwiększenia przysługującej im puli środków finansowych, może okazać się, że niedługo będziemy mieć do czynienia z kolejną ustawą.

Na bieżąco monitorujemy decyzje ustawodawcy w zakresie działalności  JST – będziemy Państwa informować o nowych rozwiązaniach, przyjętych celem wsparcia samorządów w walce z epidemią i jej skutkami.