Dlaczego nie należy bagatelizować kontroli

Kontrole podatkowe

Wprowadzona w marcu 2017 r. reforma aparatu skarbowego i utworzenie Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), obejmującej funkcjonujące dotychczas osobno administrację skarbową oraz Służbę Celną i Urzędy Kontroli Skarbowej w znaczny sposób zmieniła zasady przeprowadzania przez organy podatkowe kontroli prawidłowości rozliczeń podatników.

Reforma spowodowała m.in. zwiększenie skuteczności przeprowadzanych kontroli, na co duży wpływ mają nowe narzędzia jakimi dysponuje KAS oraz częstsze i efektywniejsze wykorzystywanie instrumentów prawnych, którymi organy dysponowały już od dłuższego czasu. W tym zakresie należy zwrócić uwagę m.in. na:

System analiz podatkowych → w ramach KAS utworzono wciąż rozbudowywane komórki analityczne dedykowane przestępstwom VAT i nieprawidłowościom CIT, dzięki którym wzrosła skuteczność typowania podatników do kontroli. 

Ogólna klauzula obejścia prawa (GAAR) → możliwość oceny skutków w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) danej czynności, w taki sposób, aby pominąć sztuczną korzyść podatkową będącą jej rezultatem.

Jednolity Plik Kontrolny  → dzięki JPK, organy mają łatwiejszy dostęp do danych o działalności gospodarczej przedsiębiorców. Zgodnie z danymi MF, podatnicy m.in. przesyłają organom miesięcznie m.in. informacje o 100 mln faktur.

Zabezpieczenie mienia → nowe regulacje prawne umożliwiły organom skarbowym ujawnianie i odzyskiwanie mienia zagrożonego przepadkiem w związku z przestępstwami skarbowymi.

Klauzula nadużycia prawa – VAT → umożliwia organom pominięcie skutków wynikających z czynności, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych.

Zmiany rozliczeń WHT → nowe zasady dotyczące podatku u źródła, co do zasady nakładają na polskie spółki obowiązek pobrania podatku u źródła.

 

Nowe narzędzia kontroli podatkowej, specjalizacja organów (powołanie Urzędów Kontroli Celno-Skarbowej nazywanych „policją skarbową”), zwiększenie intensywności wszczynania postępowań karnoskarbowych wobec osób odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe a także ciągle zmieniające się przepisy powodują, że podatnicy powinni przygotować się na ewentualną kontrolę podatkową oraz zabezpieczyć przed jej potencjalnymi negatywnymi skutkami.

Jak przygotować się do kontroli

Kontrola podatkowa charakteryzuje się zdecydowanie większą dynamiką niż inne postępowania podatkowe, a w jej trakcie nie ma dużo czasu na analizę i przygotowanie strategii obrony dokonanych rozliczeń. Specyfiką kontroli podatkowych jest m.in. wyznaczanie przez organy skarbowe krótkich, zazwyczaj zaledwie kilkudniowych terminów do przedłożenia żądanych dokumentów lub wyjaśnień. Dlatego tak ważne jest wcześniejsze przygotowanie się do kontroli.

Przygotowanie do kontroli to nie tylko proces weryfikacji dokonanych już rozliczeń, ale także opracowanie i wdrożenie procedur, których zastosowanie ma na celu ograniczenie możliwości wystąpienia ewentualnych ryzyk podatkowych.

Kto w szczególności powinien się przygotować?

  • Podatnicy, u których zobowiązanie podatkowe z tytułu dokonanych transakcji czy optymalizacji istotnych pod kątem podatkowym niedługo się przedawnią – zbliżanie się upływu terminu przedawnienia częstokroć mobilizuje organy podatkowe. Jeżeli zostały one dokonane kilka lat wstecz, to wiedza na ich temat wymaga odświeżenia. W niektórych przypadkach, takich jak zmiany na stanowiskach osób odpowiedzialnych za rozliczenia podatkowe, konieczne jest zapoznanie się z ich przebiegiem. W tego rodzaju sytuacjach zalecane jest zweryfikowanie rzeczywistego przebiegu transakcji, posiadanej dokumentacji, a także aktualnego podejścia organów podatkowych do przeprowadzonych transakcji.
  • Podatnicy, u których na skutek wprowadzenia JPK i jego weryfikacji przy wykorzystaniu odpowiedniego oprogramowania informatycznego zidentyfikowane zostały nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych.
  • Podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi, jeżeli kwoty tych transakcji są istotne z punktu widzenia ewentualnego ryzyka. Weryfikacja cen transferowych to obecnie jeden z priorytetów MF.
  • Spółki giełdowe, które są szczególnie narażone na negatywny wpływ wyniku kontroli w związku z ciążącym na nich obowiązkiem publicznego poinformowania o rezultatach przeprowadzonej kontroli.
    Negatywny wynik kontroli może mieć bezpośredni wpływ na spadek wartość ich akcji. Tym samym przy kontrolach przeprowadzanych w spółkach giełdowych istotne znaczenie ma nie tylko samo przygotowanie czy proces kontroli, ale także odpowiednia komunikacja z rynkiem mająca na względzie ryzyko ewentualnego spadku wartości akcji w przypadku zakwestionowania rozliczeń przez organy w ramach kontroli.
  • Podmioty uczestniczące w przetargach, w których niezbędnym warunkiem jest przedstawienie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach. W przypadku wszczęcia kontroli podatkowej, czy kontroli celno-skarbowej, cześć organów nie chce wydawać zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach.

Co zyskujemy dzięki przygotowaniu do kontroli?

Wcześniej przygotowana i zweryfikowana z doradcą podatkowym strategia na wypadek kontroli, daje komfort i zwiększa szanse na uzyskanie pozytywnego wyniku kontroli. Pozytywny wynik kontroli to nie tylko mniejsze ryzyko negatywnych konsekwencji podatkowych, ale także istotne ograniczenie zagrożeń związanych z ewentualną odpowiedzialnością karnoskarbową osób zaangażowanych w rozliczenia podatkowe przedsiębiorców, a w przypadku spółek giełdowych – brak negatywnych skutków w postaci spadku wartości akcji.

Weryfikator Należytej Staranności

Pomimo skuteczniejszego identyfikowania przez organy podatkowe przedsiębiorców, u których mogą wystąpić nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych, niewykluczone jest, aby system analityczny wskazał do kontroli podmiot prawidłowo rozliczający się z fiskusem.

Z takim przypadkiem mamy do czynienia np. w sytuacji, gdy organy wykryły nieprawidłowości w rozliczeniach VAT skutkujące jego zaniżeniem, lecz nie mogąc wyegzekwować należności podatkowej od podmiotu faktycznie odpowiedzialnego za nieprawidłowości, dążą do obciążenia konsekwencjami innych podatników znajdujący się w łańcuchu transakcji.

W celu sprawdzenia, czy podejmują Państwo wystarczające działania w celu zweryfikowania swoich kontrahentów oraz aby zidentyfikować ewentualne obszary ryzyk w tym zakresie – zachęcamy do skorzystania z przygotowanego przez specjalistów CRIDO weryfikatora należytej staranności.