Grupy VAT z powodzeniem funkcjonują w wielu krajach UE pozwalając przedsiębiorcom na oszczędność czasu i finansów dzięki uproszczeniu rozliczeń i poprawie płynności finansowej. Badanie CRIDO i BCC z wiosny 2021 potwierdziło wstępne zainteresowanie polskich przedsiębiorców tym rozwiązaniem, aczkolwiek ważne były dla nich szczegóły. Stały się ona znane w momencie uchwalenia, wraz z pakietem Nowego Ładu, polskiej wersji przepisów dot. Grup VAT. I jak wynika z raportu CRIDO i BCC „Grupy VAT – grupowe rozliczenie podatników VAT w EU i w Polsce” już dzisiaj warto się przyjrzeć zarówno swoim rozliczeniom w zakresie VAT, jak i nowym przepisom.
1 lipca 2022 wchodzą w życie przepisy o Grupach VAT. Wprowadzają one dobrowolne rozwiązanie dla przedsiębiorców, w ramach którego dla celów VAT grupa powiązanych firm staje się jednym podatnikiem VAT. Podejście takie pozwala na uproszczenia rozliczeń i zmniejszenie administracji wśród podmiotów powiązanych, szczególnie w przypadku licznych transakcji pomiędzy tymi podmiotami. W niektórych przypadkach pozwala również na znaczącą poprawę płynności finansowej.
Ze względu na brak ograniczeń branżowych wdrożone w Polsce rozwiązania w zakresie Grup VAT mają dość szeroki potencjał zastosowania. Aby odpowiedzieć na pytanie czy jest to rozwiązanie optymalne dla danej grupy firm należy przyjrzeć się specyfice jej działalności, powiązań i realizowanym transakcjom – mówi Michał Borowski, partner w CRIDO.
Zalety Grupy VAT najlepiej widać w sytuacji, gdy w grupie podmiotów powiązanych część z nich wpłaca VAT do organów podatkowych, a inne są w pozycji zwrotowej. Bez Grupy VAT płynność finansowa takiej organizacji nie jest optymalna (wpłata należności do urzędu skarbowego w jednych spółkach oraz oczekiwanie na zwrot VAT z urzędu skarbowego lub wykorzystanie nadwyżki w kolejnym miesiącu w drugich). Grupa VAT pozwala na zbilansowanie rozliczeń VAT wszystkich podmiotów wchodzących w jej skład i dokonanie jednego – skonsolidowanego. Ponadto, w ramach Grupy VAT nie ma konieczności wystawiania faktur czy rozliczania VAT należnego i naliczonego, ponieważ transakcje pomiędzy podmiotami tworzącymi Grupę VAT nie podlegają opodatkowaniu VAT.
Poza niewątpliwymi korzyściami, istotnym ryzykiem w momencie przystąpienia do Grupy VAT jest solidarna odpowiedzialność członków grupy za jej zobowiązania z tytułu VAT. Odpowiedzialność ta rozciągać się będzie także na okres po utracie przez grupę statusu odrębnego podatnika (aż do upływu terminu przedawnienia).
Grupowe rozliczanie VAT (w różnych modelach) jest obecnie możliwe w kilkunastu państwach członkowskich. Pierwszymi państwami UE, które wprowadziły grupowe rozliczanie VAT były Holandia i Niemcy. W zależności od kraju funkcjonują różne modele Grup VAT, np. w Szwecji, Finlandii i na Malcie są ograniczenia branżowe, z kolei w Austrii, w Niemczech oraz Holandii jest obowiązek tworzenia Grup VAT dla przedsiębiorstw, jeżeli spełnione są określone kryteria (bez możliwości odstąpienia od tego wymogu).
Praktyka innych państw członkowskich pokazuje, że Grupy VAT z powodzeniem funkcjonują w wielu z nich. W każdym jednak przypadku przyjęto nieco inne szczegółowe rozwiązania krajowe, w tym w kwestii powiązań. Artykuł 11 Dyrektywy VAT wymaga bowiem, aby członkowie grupy VAT byli ściśle powiązani pod względem: ekonomicznym, finansowym i organizacyjnym. Obecnie państwa w różny sposób podchodzą do tych pojęć i różnie interpretują wagę tych powiązań.
Jak wynika z ankiety CRIDO i BCC przeprowadzonej wśród przedsiębiorców jeszcze przed wprowadzeniem obecnej wersji przepisów, dla 61% ankietowanych rozwiązanie to „jest ciekawe, ale ważne są szczegóły”. Dla 36% ankietowanych rozwiązanie to nie wydawało się być atrakcyjne.
Choć w Polsce nie ma ograniczeń branżowych, to ze względu na niepełne prawo do odliczenia, naturalnymi kandydatami do tworzenia Grup VAT będzie w pierwszej kolejności sektor finansowy, ubezpieczeniowy oraz medyczny. Z pewnością również podatkowe grupy kapitałowe (PGK) mogą być zainteresowane dołączeniem konsolidacji VAT do już istniejących rozwiązań w podatku dochodowym. Myślę jednak, że jest jeszcze wiele nieoczywistych branż i grup, dla których nowe rozwiązanie może okazać się interesujące - dodaje Michał Borowski.
Jak wynika z ostrożnościowego podejście przedsiębiorców do nowych przepisów, praktyczne ich stosowanie będzie zależało od szczegółów. Już dzisiaj można zidentyfikować kilka zasadniczych wątpliwości, które mogą zniechęcić część przedsiębiorców do tworzenia grup VAT. Są to między innymi nieprecyzyjne przesłanki funkcjonowania powiązań pomiędzy członkami Grupy VAT. Zbędny też wydaje się formalizm w postaci rejestru transakcji w grupie. W sytuacji, w której obroty pomiędzy spółkami tworzącymi Grupę VAT będą rejestrowane w ich księgach rachunkowych (dostępnych organom podatkowym na żądanie w formie JPK_KR), tworzenie nowego odrębnego rejestru wydaje się nadmiernym i niepotrzebnym obciążeniem administracyjnym. Innym wyzwaniem, które może znacząco utrudnić funkcjonowanie Grup VAT będzie techniczne dostosowanie nowych rozwiązań w zakresie Krajowego Systemu e-Faktur do takiej nowej kategorii podatnika VAT.
Niewykluczone, że ustawodawca wsłuchując się w głos przedsiębiorców, zechce przynajmniej część z tych niedogodności, zniwelować. I to jeszcze przed dniem wejścia w życie regulacji. Szkoda byłoby, aby brak precyzji w przepisach zniechęcał przedsiębiorców do stosowania tego w założeniu korzystnego dla nich mechanizmu. Tym bardziej, że można skorzystać z doświadczenia innych państw – komentuje Marek Goliszewski, prezes Business Centre Club.
Na pewno najbliższe miesiące zweryfikują w praktyce zainteresowanie Grupami VAT wśród przedsiębiorców. Będziemy wspólnie z BCC przyglądać się tematowi. Na pewno jest teraz dobry czas na to, aby zapoznać się z nowymi przepisami i przeanalizować korzyści z ich stosowania w konkretnym przypadku. Nowe rozwiązanie pokaże swój największy potencjał, jeśli będzie dobrze dopasowane do konkretnego biznesu, nie ma tu „gotowców” – konkluduje Michał Borowski, partner w zespole doradztwa podatkowego w CRIDO
Grupy VAT – grupowe rozliczenie podatników VAT w EU i w Polsce
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, od 1 lipca 2022 r. w polskim systemie VAT pojawi się instytucja tzw. Grupy VAT.
Pobierz