Gdy patent konkurencji staje się uciążliwy

POSCO

POSCO to jeden z największych producentów stali na świecie – w ramach swoich procesów produkcyjnych prowadził też proces oczyszczania surówki hutniczej z różnego rodzaju zanieczyszczeń. Proces sam w sobie był dość prosty – do wielkiego, nagrzanego tygla, do którego wprowadzono partię surówki hutniczej oraz pewne niezbędne dodatki chemiczne, wstrzykiwano też pod wysokim ciśnieniem argon, czyli jeden z gazów szlachetnych. Sposób wprowadzenia argonu oraz jego prędkość powodowały, że w tyglu tworzyło się zawirowanie, a siła odśrodkowa niejako rozdmuchiwała zanieczyszczenia na boki, gdzie trafiały one w porowatą ścianę tygla.

Cel był osiągany (surówka była oczyszczona)...

…ale proces był nieefektywny. Pory w ścianie tygla pomagały przechwycić i uwięzić zanieczyszczenia, ale jednocześnie powodowały, że uciekła przez nie bardzo istotna ilość ciepła. Ponieważ nie można było dopuścić do wystygnięcia i zakrzepnięcia surówki w tyglu, to grzano go dodatkowo, ponosząc oczywiście dodatkowe koszty tego grzania.

Istniejące rozwiązania poprawiające efektywność

>> W pewnym momencie postanowiono o konieczności przezwyciężenia tego problemu. Zaangażowano grupę wewnętrznych inżynierów w calu zbadania, jakie istniejące na rynku rozwiązania mogłyby pomóc przezwyciężyć ów problem.

>> Udało się trafić na rozwiązanie firmy Mannesmann GmbH. Pomysł tej firmy sprowadzał się w swoim zamyśle do przerobienia tygla na swoisty termos. Czyli na dodaniu wokół tygla dodatkowego, otaczającego go płaszcza, a następnie na odessaniu powietrza spomiędzy tych warstw (z wykorzystaniem pompy próżniowej). Brak powietrza (a właściwie jego bardzo ograniczona ilość) powodował oczywiście wstrzymanie transferu ciepła z tygla na zewnątrz, zapewniając w ten sposób mniejsze jego zużycie i redukując konieczność radykalnego dogrzewania tygla.

Obejście patentu

Rozwiązanie zdawało się niemal idealne do zastosowania, jednak na nieszczęście dla POSCO było ono chronione patentem. Jego wykorzystanie przez POSCO wymagało więc odpowiedniej zgody ze strony posiadacza patentu. Zgoda wymagała z kolei uiszczenia odpowiedniej opłaty, która dla POSCO okazała się zbyt wysoka – zniwelowałaby bowiem całą oszczędność wynikającą z zastosowania tego systemu.

Inżynierowie POSCO zdawali sobie jednak sprawę z istnienia metodyki pragmatycznych innowacji oraz z tego, że część zawartych w tej metodyce narzędzi służy właśnie do modyfikowania systemów technicznych tak, by niejako obejść istniejące ograniczenia patentowe, ale jednocześnie by zachować zasadniczą funkcjonalność sytemu. Do pomocy przy realizacji tego wyzwania zaangażowano doradców, którzy pomogli przezwyciężyć problem.

Połączeni w jeden zespół inżynierowie POSCO oraz doradcy rozpoczęli pracę od rozrysowania i rozpisania systemu technicznego Mannesmann na podstawowe komponenty. Przypisano im odpowiednie funkcje, oznaczono te, które tworzyły opisane w patencie zastrzeżenia niezależne i zależne. Następnie „usunięto” z systemu te komponenty, których brak powodował niejako „uwolnienie się” od istniejącego patentu. Były to pompa próżniowa, system sterowania oraz pomniejsze zawory.

Zwykłe usunięcie pewnych komponentów to jednak tylko krok na drodze do ostatecznego efektu. Przed inżynierami i doradcami stanęło bowiem wyzwanie dotyczące tego, gdzie i jak zaalokować funkcje, które usunięte komponenty pełniły – innymi słowy, co teraz powinno odsysać powietrze skoro z systemu zniknęła pompa?

Odpowiedź odnaleziono w podstawowych zasadach fizyki, a konkretnie w mechanice płynów. Prosty i powszechnie znany przyrząd zwany zwężką Venturiego powoduje, że płyn (czy też gaz) przepływający przez niego, w chwili gdy natrafia na przewężenie w przekroju (czyli rzeczoną zwężkę), gwałtownie przyspiesza. Jest to klasyczna egzemplifikacja prawa Bernoulliego. Przyspieszenie gazu prowadzi z kolei wprost do zmiany (zmniejszenia) ciśnienia, które wywiera on na ściany otaczającej go rurki. Jeśli zatem w miejscu przewężenia podłączy się dodatkowy przewód, to zacznie ona zasysać gaz (powietrze) z zewnątrz – na przykład z przestrzeni między tyglem a płaszczem ochronnym.

Dodatkowy koszt?

Ktoś mógłby zapytać o dodatkowy koszt tłoczenia gazu przez zwężkę Venturiego po to, by osiągnąć wymagane podciśnienie. W badanym systemie technicznym taki zasób już istniał i wystarczyło go tylko dobrze wykorzystać – chodzi oczywiście o argon wtłaczany z dużą prędkością do tygla. Skoro i tak się to dzieje, to właśnie rura doprowadzająca argon była idealnym miejscem, by zamontować na niej zwężkę Venturiego z dodatkowym odprowadzeniem do przestrzeni, z której należało odessać powietrze.

Efekt końcowy

Bez ponoszenia dodatkowych kosztów oraz bez pompy próżniowej udało się zapewnić ciągłe odsysanie powietrza niepożądanego w przestrzeni wokół tygla. Jednocześnie system techniczny – mimo iż robi dokładnie to, co robił pierwotnie (lub w języku metodyki pragmatycznych innowacji wciąż pełni tę samą funkcję), to jest tak zmodyfikowany, że nie można go już utożsamić z systemem opisanym w patencie Mannesmann. A skoro tak, to znaczy, że nie narusza on tego patentu i POSCO miało pełne prawo z niego legalnie korzystać (a być może nawet objąć go swoim własnym patentem).

Widać zatem, że o ile cudzy patent może stanowić pewien problem dla rozwoju firmy, to jednak nie jest to problem, którego pokonać nie można. Powyższy przykład jest tylko jednym z wielu tego typu zdarzeń. Co więcej znaczna część z nich nie dotyczyła działalności wielkich, międzynarodowych koncernów, a raczej mniej lub bardziej rozwiniętych startupów, które na drodze rozwoju swojej innowacji napotykały kwestie związane z cudzą własnością intelektualną. Aby je przezwyciężyć sięgały po dobrze ustrukturowaną metodykę i jej narzędzia.

Skontaktuj się z nami!

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w postaci numeru telefonu w celach marketingowych i prezentacji oferty handlowej Spółek wchodzących w skład grupy Crido jako administratorów danych osobowych (aktualny wykaz spółek z grupy Crido znajduje się tutaj). Przyjmuję do wiadomości, że zgoda może być cofnięta w każdym czasie oraz potwierdzam zapoznanie się z Polityką Prywatności.

Wyrażam zgodę na otrzymywanie drogą elektroniczną na wskazany przeze mnie adres poczty e-mail informacji marketingowych od Spółek wchodzących w skład grupy Crido jako administratorów danych osobowych (aktualny wykaz spółek z grupy Crido znajduje się tutaj). Przyjmuję do wiadomości, że zgoda może być cofnięta w każdym czasie oraz potwierdzam zapoznanie się z Polityką Prywatności.