W ostatnim czasie duże obawy wśród eksporterów budzi procedowany obecnie projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego, ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, czyli nowelizacja tzw. „polskiej ustawy sankcyjnej”.

Kontrowersyjna nowelizacja, stanowi przedmiot dyskusji oraz obaw wśród przedsiębiorców – zarówno pod kątem jej treści, jak również braku reakcji ustawodawcy wobec licznych uwag zgłaszanych ze strony biznesu.

Zobacz film: Wyroby energetyczne a akcyza

Sprowadzanie wyrobów energetycznych na teren kraju oznacza specyficzne obowiązki dla nabywcy. Zapraszamy na nagranie szkolenia prowadzonego przez ekspertki CRIDO, Aleksandrę Andrzejewską i Karolinę Czurczak-Łyczbę, które poświęcone będzie szczegółowemu omówieniu kwestii związanych z opodatkowaniem akcyzą wprowadzanych na teren kraju wyrobów energetycznych.

Nadchodzące zmiany

Nowelizacja ustawy sankcyjnej, będąca aktualnie (stan na dzień 23.10.2024) przedmiotem prac rządowych, zakłada wprowadzenie szeregu nowych rodzajów obowiązków wobec osób oraz podmiotów dokonujących wywozu poza UE towarów objętych sankcjami związanymi z agresją na Ukrainie, w tym w postaci:

  • składania deklaracji organom celnym, stanowiącym oświadczenie (pod rygorem odpowiedzialności karnej) o tym, że:
    1. tranzyt towarów przez terytorium Federacji Rosyjskiej oraz Białorusi nie stanowi początku, jak również końca trasy przewozu towarów;
    2. towar w wyniku przemieszczania przez terytorium Federacji Rosyjskiej nie zostanie odsprzedany, przetworzony lub w jakikolwiek inny sposób wykorzystany przez podmioty objęte sankcjami nałożonymi w ramach agresji na Ukrainę;
    3. krajem końcowego przeznaczenia nie jest zarówno Federacja Rosyjska, jak również Białoruś.
  • przedkładania w terminie 45 dni od dnia wyprowadzenia towaru poza obszar celny Unii Europejskiej dokumentu potwierdzającego dokonanie odprawy celnej tego towaru w państwie przeznaczenia.

Ponadto, w przypadku wywozu towarów do państw uznanych w wyniku analizy za biorące udział w obchodzeniu sankcji lub tranzytu przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi, organy celne mogą żądać od unijnych eksporterów dodatkowego oświadczenia oraz dokumentacji potwierdzającej, iż nie zostały naruszone sankcje.

Co istotne, za naruszenie obowiązku związanego z przedłożeniem dokumentu potwierdzającego dokonanie odprawy celnej w państwie przeznaczenia może zostać nałożona kara finansowa w wysokości do nawet 500 000 zł. Natomiast naruszenie przepisów sankcyjnych dotyczących wywozu oraz tranzytu może wiązać się z potencjalnym zajęciem towarów oraz orzeczeniem ich przepadku na rzecz Skarbu Państwa.

Wątpliwości przedsiębiorców

Opisane powyżej obowiązki oraz kary za ich naruszenie wzbudzają niepokój u przedsiębiorców. Projekt ustawy w obecnym kształcie generuje wiele pytań, na które brakuje odpowiedzi. Szczególną uwagę zwracają przede wszystkim:

  1. niejasności związane z dokumentem potwierdzającym dokonanie odprawy celnej w państwie przeznaczenia. Ustawodawca nie przedstawił żadnego katalogu dokumentów, które mogłyby potencjalnie stanowić potwierdzenie dokonania wywozu w sposób zgodny z regulacjami sankcyjnymi, tłumacząc, iż w każdym państwie może ono przybrać różne formy – brak jest również w związku z tym informacji kto może taki dowód potwierdzić oraz w jakiej postaci. Biorąc pod uwagę szeroką uznaniowość tej instytucji, szczególna wątpliwość może rodzić sytuacja, gdy przedstawione dokumentu okażą się niewystarczające w ocenie organów celnych, a niemożliwym będzie przedstawienie dodatkowych w wyznaczonym przez nowelizację terminie.
  2. brak wykazu zawierającego listę państw, co do których istnieje ryzyko, że biorą udział w obchodzeniu środków ograniczających, co pozostawia organom celnym duże pole uznaniowości - może to potencjalnie skutkować ukształtowaniem się w zależności od danego oddziału celnego, odmiennymi stanowiskami w ramach KAS.

Jak przygotować się na nadchodzące zmiany?

Procedowana nowelizacja może wymusić na przedsiębiorcach niezwłoczną potrzebę rewizji swoich wewnętrznych procesów oraz stosowanych procedur. Aby zachować zgodność z nowymi regulacjami niezbędnym może okazać się podjęcie kroków w postaci m.in.:

  • przygotowania odpowiednich procedur weryfikacyjnych względem odbiorców końcowych oraz tras tranzytu towarów sankcyjnych;
  • rewizji umów handlowych pod kątem zawarcia w nich klauzul dotyczących należytej staranności;
  • przygotowania odpowiedniego systemu oraz procedur dokumentacji, potwierdzających zachowanie zgodności z przepisami sankcyjnymi i dochowanie należytej staranności,
  • sporządzenia stosownych, pisemnych procedur pod kątem potencjalnych kontroli organów celnych.

O dalszych losach procedowanego projektu będziemy Państwa informować na bieżąco. W razie zaś chęci przedyskutowania wpływu nowelizowanych przepisów na prowadzony biznes, zapraszamy do kontaktu.

Zapoznaj się z pełną ofertą: Doradztwo celne i obrót międzynarodowy

Zobacz także:

Rząd vs proceder omijania sankcji

Krajowa Administracja Skarbowa vs proceder obchodzenia sankcji