Brak obowiązku pobrania podatku u źródła w sytuacji, gdy tożsamość podatnika nie jest znana

W dniu 3 stycznia 2020 r. WSA w Warszawie wydał wyrok (III SA/Wa 1276/19) w sprawie, w której kwestią sporną był obowiązek banku – emitenta euroobligacji, jako płatnika w sytuacji braku możliwości identyfikacji tożsamości podatnika. Sąd uchylił niekorzystną dla banku interpretację indywidualną i potwierdził, iż w takiej sytuacji obowiązujące przepisy nie pozwalają na wyprowadzenie obowiązku banku jako płatnika w związku z wypłatami odsetek z tytułu ww. euroobligacji.

Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, będącej przedmiotem wyroku, zwrócił się bank, pozyskujący finansowanie w ramach emisji euroobligacji. Bank wskazał, iż transakcje w ramach euroobligacji rozliczane są za pośrednictwem izb clearingowych (w Luksemburgu i Belgii). Dodatkowo, bank może ustanawiać agentów do spraw płatności (będących podmiotami zagranicznymi niemającymi siedziby w Polsce dla celów podatkowych), odpowiedzialnych m. in. za przekazywanie do izby clearingowej odsetek należnych z tytułu euroobligacji.

Bank podkreślił, iż jako emitent nie posiada i nie może uzyskać informacji co do tożsamości poszczególnych inwestorów, ich adresów czy rezydencji podatkowych. Brak możliwości ustalenia tożsamości podatnika przez bank wynika z konstrukcji obrotu papierami wartościowymi w obrocie zorganizowanym (emitenci nie mają bezpośredniego kontaktu z inwestorami). W świetle powyższego, w opinii banku nie ciążą na nim obowiązki płatnika w związku z wypłatami odsetek należnych od euroobligacji.

Organ nie zgodził się ze stanowiskiem banku i stwierdził, iż brak możliwości identyfikacji podatnika nie może stanowić podstawy dla wyłączenia banku z obowiązku płatnika. W ocenie organu, podmiot profesjonalny (tu: bank), będąc na etapie podejmowania decyzji o ustrukturyzowaniu danej transakcji, powinien uwzględniać konsekwencje (w tym podatkowe) przeprowadzenia takiej transakcji.

WSA uchylił zaskarżoną interpretację. W uzasadnieniu ustnym Sąd wskazał, iż z istoty instytucji płatnika uregulowanej w art. 8 Ordynacji podatkowej wynika co do zasady konieczność znajomości przez płatnika tożsamości podatnika. Tymczasem w niniejszej sprawie – w związku ze specyfiką obrotu papierami wartościowymi – bank może nie dysponować informacją na temat tożsamości podatników otrzymujących odsetki z tytułu emisji euroobligacji. W ocenie Sądu ani z ww. art. 8 Ordynacji podatkowej ani z przepisów art. 26 ust. 1, ust. 2e, 2l i 2c ustawy o CIT nie można wywieść obowiązku pobrania podatku przez bank jako płatnika, w sytuacji, kiedy nie zna i nie jest w stanie ustalić tożsamości podatnika.

Wydaje się, iż omówiony wyżej wyrok WSA w Warszawie może mieć istotne znaczenie dla podmiotów działających na rynku finansowym. W związku ze specyfiką obrotu papierami wartościowymi, w wypłaty należności z tytułu ich emisji bardzo często zaangażowanych jest kilka podmiotów, z których część nie zna tożsamości końcowego odbiorcy tych należności. Tymczasem obowiązki związane z poborem podatku, a później odzyskiwanie podatku u źródła wymaga zaangażowania dodatkowych zasobów i może nastręczać wielu trudności.