Minister Finansów wydał interpretację ogólną, w której potwierdził, że przepisy o neutralności wymiany udziałów można stosować również w sytuacji, gdy większościowy pakiet udziałów nabywany jest w ramach więcej niż jednej transakcji z różnymi udziałowcami.

Wymiana udziałów w polskim prawie podatkowym

Wymiana udziałów to czynność polegająca na nabyciu udziałów w jednej spółce (spółka nabywana) przez drugą spółkę (spółka nabywającą), w zamian za co spółka nabywająca wydaje udziałowcowi spółki nabywanej udziały własne.

Na gruncie polskich przepisów PIT oraz CIT, wymiana udziałów pozostaje zasadniczo neutralna podatkowo pod warunkiem spełnienia określonych w ustawie przesłanek. Jednym z warunków neutralności jest uzyskanie przez spółkę nabywającą bezwzględnej większość praw głosu w spółce, której udziały są nabywane albo zwiększenie ilości udziałów w tej spółce, jeżeli spółka nabywająca posiada już bezwzględną większość praw głosu.

Przy czym, zgodnie z wprowadzoną od 2015 r. nowelizacją, przepisy o neutralności wymiany udziałów stosuje się również w przypadku dokonania więcej niż jednej transakcji nabycia udziałów, jeżeli zostały one przeprowadzone w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy.

W związku z nowelizacją pojawiła się więc wątpliwość czy podatnicy mają prawo do neutralności jedynie w przypadku wymiany udziałów dokonywanej z jednym udziałowcem, czy też przepisy te można stosować również w przypadku kilku transakcji z różnymi udziałowcami przeprowadzonymi w okresie 6 miesięcy, jeżeli łącznie zapewniają one podatnikowi bezwzględną większość praw głosu w spółce nabywanej.

Stanowisko organów podatkowych

Zgodnie z dominującym dotychczas stanowiskiem organów podatkowych, przepisy o neutralności wymiany udziałów dotyczą transakcji dokonanej pomiędzy spółką nabywającą a wyłącznie jednym udziałowcem lub akcjonariuszem spółki nabywanej. Organy powołują się przy tym na literalne brzmienie przepisów, które mówią o nabyciu udziałów od wspólnika innej spółki – a więc pojedynczego wspólnika, a nie wielu wspólników – i w związku z tym odmawiają podatnikom neutralności czynności w przypadku, gdy udziały nabywane są od więcej niż jednego podmiotu.

Odmienne poglądy sądów administracyjnych

Ze stanowiskiem organów podatkowych nie zgadzają się natomiast sądy administracyjne, w których orzecznictwie dominuje korzystna dla podatników wykładnia przepisów. Sądy podkreślają, że chodzi o nabycie udziałów od dowolnej liczby osób fizycznych lub prawnych, z którymi zawarto odrębne transakcje wniesienia aportów, jeżeli w okresie 6 miesięcy doprowadziły one do uzyskania przez spółkę nabywającą większościowego pakietu udziałów lub akcji. Ustawodawca używa wprawdzie określenia wspólnik w liczbie pojedynczej, jednak cel w postaci uzyskania większości głosów w spółce, której udziały są wnoszone, może być osiągnięty także w wyniku kilku transakcji, oddzielonych od siebie czasowo, w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy.

Sądy administracyjne argumentują swoje stanowisko tym, że zawężenie stosowania przepisu do transakcji zawieranych z jednym wspólnikiem doprowadziłoby do sprzeczności z celem przepisu i sztucznego różnicowania transakcji.

Przełomowa interpretacja MF

7 maja 2021 roku Minister Finansów wydał ogólną interpretację o sygnaturze DD7.8203.1.2021, odnoszącą się do spełnienia warunku dotyczącego nabycia większościowego pakietu udziałów (akcji) w spółce w wyniku dokonania więcej niż jednej transakcji, przeprowadzonych w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy, rozwiewając przy tym wątpliwości co do wykładni przepisu. Minister Finansów przyznał rację sądom administracyjnym i potwierdził, że przepis należy stosować także w sytuacji, w której większość głosów w spółce nabywanej jest uzyskiwana przez spółkę nabywającą w wyniku nabycia udziałów od większej liczby udziałowców w drodze odrębnych transakcji zawartych w okresie 6 miesięcy.

Zajęcie przez MF stanowiska znacznie ułatwi więc dokonywanie wymiany udziałów, szczególnie w przypadku spółek, w których żaden z udziałowców nie posiada większościowego pakietu udziałów.

Najbliższe wydarzenia:

Webinar: Polski Ład – co oznacza dla pracowników, przedsiębiorców i pracodawców w kontekście obciążeń podatkowych i ZUS. Jakie są alternatywy? | 27 maja

Szkolenie: Zmiany związane ze Slim VAT - faktury korygujące | 27 maja
Szkolenie: Home office, telepraca i inne dopuszczalne formy wykonywania pracy poza biurem | 27 maja
Szkolenie: Slim VAT - zmiany inne niż dotyczące faktur. Zmiany w JPK_VAT. Slim VAT 2 | 31 maja