W poprzednich wpisach na naszym blogu, dotyczących wyników przygotowanego przez nas raportu o luce VAT, informowaliśmy o wysokości luki i jej zmianach na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, a także działaniach podejmowanych na poziomie UE w kontekście walki z wyłudzeniami VAT.

Teraz warto spojrzeć na krajowe podwórko i zweryfikować co funkcjonujące w okresie naszej przynależności do UE rządy zrobiły w obszarze legislacyjnym, aby zmniejszyć lukę VAT.

Jakie działania podjęto w Polsce?

Pierwsze nieśmiałe działania zaobserwowano w 2011 r., kiedy to Ministerstwo Finansów (MF) wprowadziło odwrotne obciążenie, a w kolejnych latach stopniowo rozszerzało na kolejne grupy towarowe – te, które były szczególnie podatne na wyłudzenia (np. elektronika). I chociaż to rozwiązanie było zalecane przez Komisję Europejską, jego stosowanie mogło być jedynie doraźne i tymczasowe. Stąd potrzeba dalszych zmian na gruncie krajowym w związku z brakiem porozumienia na poziomie Europejskim, jak wyeliminować patologie związane z towarowymi transakcjami transgranicznymi.

Znaczącą zmianą było niewątpliwie wprowadzenie jednolitych plików kontrolnych – zestawu danych o transakcjach VAT-owskich w ustrukturyzowanej formie, pozwalających na wykonywanie szeregu testów, tak w ramach danych przesyłanych przez danego podatnika, jak i całej grupy podatników.

Dalej pakiet paliwowy (jak wiadomo paliwa były idealnym produktem do wyłudzeń – koniec końców w procesie spalania przedostają się do atmosfery, a tam trudno je już znaleźć), wprowadzono zatem pakiet różnych zmian do ustawy o VAT oraz dwa zupełnie nowe systemy do monitorowania aktywności podatników: SENT i STIR.

Kolejnym przełomowym krokiem było niewątpliwie wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności, który sprawił, że wyłudzania podatku VAT stały się trudniejsze.

Graficzne przedstawienie działań legislacyjnych dotyczących walki z luką VAT przedstawiamy poniżej. Wynika z niego, że każdy z rządów, w okresie po przystąpieniu Polski do UE, podejmował mniej lub bardziej odważne działania dotyczące walki z przestępczością VAT-owską. Największa kreatywność legislacyjna przypada na okres ostatnich 5 lat, choć część z obecnych rozwiązań została wstępnie opracowana lub wdrożona przez poprzedni Rząd.

Co dalej?

Dalsza walka z wyłudzeniami i ograniczanie luki VAT to bez wątpienia praca rozłożona na kolejne lata. Z tego założenia wydaje się również wychodzić Ministerstwo Finansów, które wdraża i zapowiada kolejne działania o charakterze uszczelniającym. Trudno bowiem oczekiwać, że UE, przy zasadzie jednomyślności, wprowadzi istotne zmiany w przewidywalnym horyzoncie czasowy. Obyśmy się jednak mylili.

Wśród najistotniejszych, przyszłych zmian w VAT wskazać należy dalsze rozszerzanie katalogu podmiotów zobowiązanych do stosowania kas online czy plan wprowadzenia faktur ustrukturyzowanych, czyli faktur elektronicznych wystawianych przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur prowadzonego przez administrację skarbową.

Powyższe nie jest zapewne ostatnim słowem Ministerstwa Finansów w zakresie działań uszczelniających. W tym miejscu pojawia się jednak pytanie, jakie środki pozostają najskuteczniejsze w walce z nieuczciwymi podatnikami i jaką formę powinna przyjąć przedmiotowa walka?

Odpowiedź na to i inne pytania znajdziecie w naszym najnowszym raporcie pt.: „Wyłudzenia VAT- historia choroby i zastosowana terapia”.

WARTO DOCZYTAĆ: