VAT w systemie kaucyjnym – Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień podatkowych!
Ministerstwo Finansów 3 lipca 2025 r. opublikowało projekt objaśnień podatkowych dotyczących VAT w systemie kaucyjnym. Dokument, choć obszerny, w znacznej części potwierdza to, co już było wiadome z przepisów ustawy / logiki przedmiotowego reżimu. Niemniej, należy przyznać, że wyjaśnionych zostało także kilka kwestii, które budziły wątpliwość i dzięki w/w opracowaniu możliwe jest ich jednoznaczne określenie. W artykule prezentujemy wybrane obszary uwzględnione w objaśnieniach.
(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)
Od 1 października 2025 r. system kaucyjny zmieni zasady gry w branży napojów i handlu. Dowiedz się, które opakowania obejmie system, jakie nowe obowiązki czekają producentów, importerów i sklepy, jak rozliczać kaucje oraz jak przygotować się do nadchodzących zmian. Praktyczny przewodnik po nowym systemie.
Główne założenia rozliczania VAT – bez rewolucji, ale z potwierdzeniem
Objaśnienia potwierdzają, że główne obowiązki podatkowe spoczywać będą na wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje oraz podmiotach reprezentujących. Pozostali uczestnicy łańcucha dostaw – hurtownicy, sklepy detaliczne – zostaną w znacznym stopniu odciążeni od skomplikowanych rozliczeń VAT związanych z systemem kaucyjnym, choć oczywiście nie we wszystkich obszarach.
VAT w związku z pobraniem kaucji powstanie tylko wtedy, gdy opakowanie nie zostanie zwrócone w ramach systemu kaucyjnego (niezależnie czy to prowadzonego przez operatora, z którym dany wprowadzający zawarł umowę, czy też innego – w gestii podmiotów reprezentujących jest takie ukształtowanie ich relacji, aby jasne było jakie opakowania tudzież odpady zostały zwrócone / niezwrócone w danym roku). Co ważne, objaśnienia regulują sytuację, gdy użytkownik końcowy w zamian za zwrot opakowania / odpadu zamiast gotówki otrzyma dokument uprawniający do wykorzystania wartości kaucji przy okazji realizowanych w przyszłości zakupów. Taki zwrot (bez faktycznego otrzymania środków finansowych) również stanowić będzie zwrot dla celów reżimu kaucyjnego i nie powinien nieść implikacji odnoszących się do zwiększenia podstawy opodatkowania VAT (niezależnie od tego, czy i kiedy użytkownik końcowy w/w dokument wykorzysta).
Stawki VAT – kaucja podąża za produktem
To, co do końca nie było jasne, lecz zasadniczo wynikało z zasad VAT, a co oficjalnie potwierdził MF to fakt, że zasadą rozliczania VAT w systemie kaucyjnym będzie powiązanie stawki VAT wykorzystywanej do kalkulacji podstawy opodatkowania VAT (w przypadku niezwrócenia do podmiotu reprezentującego opakowania lub odpadu opakowaniowego objętych systemem kaucyjnym) ze stawką VAT właściwą dla produktu, który wprowadzany był w tym zwróconym opakowaniu / odpadzie. Co istotne, w przypadkach, w których identyfikacja nie będzie możliwa (np. z powodu braku oznaczeń lub uszkodzeń technicznych – przy założeniu że opakowanie / odpad uda się zwrócić), objaśnienia wskazują na konieczność zastosowania proporcjonalnego rozliczenia podstawy opodatkowania VAT według struktury sprzedaży – opartego na udziałach produktów objętych różnymi stawkami VAT.
Rozliczenia w JPK_V7 – nowe pola
W strukturze JPK_V7 pojawią się nowe pola – P_360 i K_360 – przeznaczone do rozliczania niezwróconej kaucji w systemie kaucyjnym (rekalkulacji podstawy opodatkowania VAT). Wprowadzający wykaże podstawę opodatkowania i VAT należny w polach właściwych dla zastosowanej stawki VAT, zgodnie z dotychczasową strukturą. Jednocześnie łączna wartość VAT wynikająca z niezwróconych opakowań ujmowana będzie w pozycji P_360 (część deklaracyjna) i K_360 (część ewidencyjna). Kwota ta pomniejszy wartość zobowiązania wprowadzającego w polu P_38, ponieważ obowiązek zapłaty VAT spoczywać będzie na podmiocie reprezentującym.
Prawo do odliczenia VAT – czy występowały tu kontrowersje?
W objaśnieniach MF wskazano także, że uiszczenie kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym – jako świadczenie o charakterze zwrotnym – nie będzie dawać prawa do odliczenia VAT (np. w przypadku zakupu napojów celem przekazania ich pracownikom w związku z zasadami BHP). Kluczowe znaczenie ma tu zasada, że zwrot opakowania (a tym samym i kaucji) będzie możliwy w dowolnym czasie i miejscu, bez konieczności okazania dowodu zakupu. W praktyce uniemożliwi to skuteczne ustalenie, czy dana kaucja została rzeczywiście zwrócona, czy nie – a to stwarzałoby pole do potencjalnych nadużyć.
Wkłady finansowe i wypłaty w systemie kaucyjnym – opodatkowanie, ale bez jednoznacznej stawki
Objaśnienia podatkowe potwierdzają, że zarówno wkłady finansowe wnoszone przez wprowadzających do operatorów, jak i środki pieniężne wypłacane przez podmiot reprezentujący jednostkom handlowym za zbieranie opakowań, stanowić będą wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT. Jednocześnie Ministerstwo Finansów nie przesądziło, jaką stawkę VAT należało będzie zastosować, wskazując jedynie na konieczność indywidualnej oceny i możliwość wystąpienia o WIS. MF stwierdził, że w przypadku punktów zbiórki możliwe będzie potencjalne zastosowanie stawki obniżonej (8%), o ile spełnione zostaną warunki klasyfikacji do odpowiednich grup PKWiU, niemniej pozostawił tę kwestię otwartą, przerzucając odpowiedzialność za ustalenie stawki VAT na usługodawców.
Pojawienie się projektu objaśnień podatkowych dotyczących systemu kaucyjnego to zdecydowanie pozytywny krok Ministerstwa Finansów. Szkoda jednak (szczególnie uwzględniając, że do wejścia w życie reżimu kaucyjnego zostało mniej niż 90 dni!), że objaśnienia ograniczają się wyłącznie do aspektów VAT-owskich. Przedsiębiorcy nadal pozostają bez jasnych wytycznych w kluczowych obszarach dotyczących CIT, a także de facto podstawowych zagadnieniach systemu kaucyjnego, m.in. w zakresie obowiązku / braku obowiązku poboru kaucji przy nieodpłatnych wydaniach napojów w opakowaniach niezwiązane ze sprzedażą.
Zapoznaj się z pełną ofertą: System Kaucyjny – doradztwo i przygotowanie firm do nowych regulacji
Posłuchaj
