W świetle najnowszego orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, podmioty powiązane powinny zachować szczególną czujność przy dobrowolnym umarzaniu udziałów bez wynagrodzenia. W jednym z zapadłych w marcu br. wyroków, NSA jednoznacznie potwierdził, że takie operacje mogą stanowić transakcję kontrolowaną podlegającą obowiązkowi dokumentacyjnemu. Orzekając wbrew stanowisku podatnika, NSA potwierdził szeroką wykładnię definicji „transakcji kontrolowanej”, obejmując nią również operację neutralną podatkowo.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film: Raportowanie TPR – wnioski

Raportowanie cen transferowych to jedno z bardziej skomplikowanych tematów w obszarze obowiązków podatkowych. Raportowanie TPR – wnioski to film opowiadający o najważniejszych zagadnieniach związanych z raportowaniem cen transferowych, które eksperci CRIDO uznali za istotne dla podatników. Zapraszamy na film.

Stan faktyczny oraz stanowisko Spółki

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wystąpiła do Dyrektora KIS o wydanie podatkowej interpretacji indywidualnej w związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem udziałów jednego z dwóch wspólników bez wynagrodzenia, podczas gdy drugi ze wspólników, posiadający pozostałe 50% udziałów w spółce, zamierzał kontynuować działalność.

W złożonym wniosku, Spółka stała na stanowisku, że:

  • umorzenie udziałów nie spowoduje powstania przychodu podatkowego, oraz
  • operacja nie stanowi transakcji kontrolowanej w rozumieniu przepisów o cenach transferowych.

Stanowisko Dyrektora KIS

Dyrektor KIS zgodził się z tezą spółki o neutralności podatkowej dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia. Zakwestionował on jednak stanowisko o braku spełnienia definicji transakcji kontrolowanej przez planowaną operację. NSA argumentował, że przez „transakcję” należy rozumieć wszelkiego rodzaju czynności prawne powodujące przeniesienie własności dóbr, które mają wpływ na dochód (stratę) podatnika, przekraczające progi dokumentacyjne. Ponadto, pomimo neutralności podatkowej dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, Dyrektor KIS podkreślił, że operacja ta podlega przepisom TP jako transakcja kontrolowana, ponieważ zachodzi między podmiotami powiązanymi, a jej warunki mogą być kształtowane pod wpływem tych powiązań.

Spółka zaskarżyła interpretację indywidualną do WSA w Bydgoszczy, który przyznał jej rację uchylając interpretację Dyrektora KIS. Następnie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok WSA i uwzględnił skargę kasacyjną Dyrektora KIS, przyjmując stanowisko w sprawie kwalifikacji dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia jako transakcję kontrolowaną. Zdaniem NSA, definicja transakcji kontrolowanej wskazana w artykule 11a ust. 1 pkt 6 Ustawy o CIT oraz tekst uzasadnienia projektu ustawy wprowadzającej ten przepis jednoznacznie rozszerzają tę definicję na wszelkie działania gospodarcze, których rzeczywista treść powinna być identyfikowana na podstawie faktycznych zachowań stron.

NSA potwierdził również stanowisko, że spółka w której udziały podlegają dobrowolnemu umorzeniu, występuje nie tylko jako organizator umorzenia, ale również jako uczestnik kontraktu cywilnoprawnego i decyzje co do umorzenia należy interpretować w relacji spółka – udziałowiec.

Ponadto, zdaniem organu, dobrowolne umorzenie udziałów bez wynagrodzenia jest operacją nietypową z uwagi na wyzbycie się majątku w postaci uprawnień do udziału w zysku czy zwrotu kosztów nabycia udziałów. Wynikiem takiej operacji jest wzbogacenie się pozostającego w spółce wspólnika, a także otrzymanie pełni praw korporacyjnych. Takie umorzenie udziałów może mieć więc istotny wpływ na organy i działalność spółki. Warunki umorzenia mogą również zostać ustalone lub narzucone w wyniku powiązań spółki i udziałowca.

Praktyczne konsekwencje

Wyrok NSA ma istotne znaczenie dla podmiotów zawierających transakcje o charakterze kapitałowym. Wykładnia przepisów definiujących transakcję kontrolowaną, która zdaniem NSA obejmuje nawet transakcje neutralne podatkowo, rozstrzyga wątpliwości co do obowiązku sporządzania dokumentacji lokalnej oraz analizy cen transferowych dla transakcji umorzenia udziałów.

Podmioty planujące podobne operacje o charakterze kapitałowym powinny zwrócić szczególną uwagę na rzetelne i kompletne udokumentowanie stanu faktycznego, a także uzasadnienia biznesowego umorzenia udziałów lub innego rodzaju transakcji kapitałowej. O transakcjach kapitałowych należy również pamiętać podczas analizy obowiązków dokumentacyjnych i traktować je na równi z transakcjami usługowymi, towarowymi czy finansowymi.

W razie pytań lub wątpliwości dotyczących klasyfikacji planowanych operacji kapitałowych jako transakcji kontrolowanych, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami z zespołu cen transferowych.

Zapoznaj się z pełną ofertą: Ceny transferowe