Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) rozpatruje obecnie sprawę dotyczącą powiązań między przepisami celnymi a VAT. Najwyższy szwedzki sąd administracyjny (Högsta förvaltningsdomstolen) zadał pytanie prejudycjalne, które może znacząco wpłynąć na interpretację zwolnień z VAT przy powrotnym przywozie (re-imporcie) towarów do Unii Europejskiej.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film: Transakcje towarowe

transakcje towarowe

Zapraszamy na film opowiadający o zasadach dokumentowania transakcji towarowych na potrzeby zastosowania stawki 0% VAT w eksporcie i WDT.

Konie sportowe w centrum sporu podatkowego

Zawisła przed TSUE sprawa dotyczy właścicielki koni, które uczestniczyły w zawodach sportowych poza obszarem celnym Unii Europejskiej – w Norwegii. Po zakończeniu zawodów konie zostały przywiezione z powrotem na obszar celny UE przez przejście graniczne z Norwegii do Szwecji.

Właścicielka koni została zatrzymana podczas kontroli drogowej przez szwedzki urząd celny (Tullverk), jednak nie dopełniła odpowiednich formalności celnych:

  • nie przedstawiła wprowadzonych towarów (koni) organom celnym,
  • nie dokonała zgłoszenia celnego,
  • nie złożyła wniosku o dopuszczenie do obrotu ani zwolnienie z należności celnych.

W konsekwencji organ celny wydał decyzję o naliczeniu VAT z tytułu importu towarów w kwocie 41 178 SEK (około 3500 EUR). Co istotne, organy celne nie ustaliły długu celnego, uznając że materialnie konie kwalifikowały się do zwolnienia jako towary powracające.

Formalności celne a zwolnienie z VAT

W związku z powyższym zadano pytanie prejudycjalne, czy art. 143 ust. 1 lit. e) dyrektywy VAT oraz art. 86 ust. 6 i art. 203 unijnego kodeksu celnego należy rozumieć w ten sposób, że uzyskanie zwolnienia z VAT przy powrotnym przywozie wymaga spełnienia zarówno warunków materialnych, jak i proceduralnych określonych w art. 203 kodeksu?

Innymi słowy szwedzkim organom zależy na ustaleniu czy brak dopełnienia formalności celnych (jak zgłoszenie celne czy przedstawienie towarów organom celnym) uniemożliwia skorzystanie ze zwolnienia z VAT, nawet jeśli materialnie towar kwalifikuje się do zwolnienia celnego?

Odmienne interpretacje sądów krajowych

Sąd administracyjny w Karlstad oddalił skargę właścicielki koni, stwierdzając, że po przybyciu na obszar celny Unii konie nie zostały przedstawione organom celnym i nie zostały zgłoszone, co oznaczało powstanie długu celnego i konieczność zapłaty VAT z tytułu importu.

Sąd wskazał, że przesłankami do przyznania zwolnienia z VAT jest zgłoszenie towarów do dopuszczenia do obrotu oraz złożenie wniosku o zwolnienie z należności celnych. Ponieważ żadne z tych zdarzeń nie miało miejsca, nie można było przyznać zwolnienia z VAT.

Opinia Rzecznik Generalnej TSUE

6 marca 2025 wydana została opinia Rzecznik Generalnej, Juliane Kokott w sprawie C‑125/24 AA przeciwko Allmänna ombudet hos Tullverket, w której Rzecznik zawarła poniższą propozycje odpowiedzi na pytanie prejudycjalne:

„Artykuł 143 ust. 1 lit. e) dyrektywy VAT wymaga jedynie, by spełnione były materialne przesłanki art. 203 kodeksu celnego. W zakresie, w jakim dług celny powstał jedynie z uwagi na niewykonanie obowiązku zgłoszenia celnego i przedstawienia towaru organom celnym, powrotny przywóz towarów jest zwolniony z VAT z tytułu importu (z uwagi na brak usiłowania oszustwa).”

Rzecznik Generalna w swojej opinii wskazała również na kilka kluczowych argumentów:

1. Różne cele prawa celnego i VAT

Zadaniem prawa celnego jest ochrona krajowych towarów przed konkurencją z państw trzecich, natomiast VAT obciąża towary wprowadzane do obrotu gospodarczego Unii, które mogą stać się przedmiotem konsumpcji. W przypadku towarów powracających nie ma "konsumpcji wartej obciążenia podatkiem", gdyż towary te pochodzą pierwotnie z Unii.

2. Brak akcesoryjności przepisów

Chociaż zarówno VAT, jak i cło regulują podobne sytuacje, to nie ma między nimi zależności akcesoryjnych. Co prawda Trybunał podkreślał w swoich wcześniejszych orzeczeniach podobieństwo prawa celnego i VAT, jednak w nowszych wyrokach wspomina już tylko o "związku" lub "powiązaniu".

3. Względy praktyczne

W praktyce VAT z tytułu importu i należności celne są pobierane i rozliczane wspólnie, co ułatwia administrację i kontrolę. Jednak same względy praktyczne nie wystarczają, by uzasadnić zależność przepisów.

4. Odmienna konstrukcja i skutki

Prawo celne jest bardziej sformalizowane niż prawo VAT. Zgodnie z art. 79 ust. 1 kodeksu celnego już samo naruszenie obowiązków celnych prowadzi do powstania długu celnego. Natomiast VAT jest podatkiem konsumpcyjnym, którego celem jest opodatkowanie nakładu konsumenta poniesionego na usługę lub dostawę.

Konsekwencje dla importerów i eksporterów

Przyjęcie interpretacji proponowanej przez Rzecznik Generalną miałoby istotne znaczenie dla podmiotów dokonujących czasowego wywozu towarów poza UE:

  1. Umożliwiłoby uniknięcie VAT importowego w przypadkach, gdy dopełnienie formalności celnych nie było możliwe lub gdy doszło do drobnych uchybień proceduralnych.
  2. Pozwoliłoby na bardziej elastyczne podejście do towarów powracających, szczególnie gdy materialne przesłanki zwolnienia są spełnione.
  3. Zmniejszyłoby ryzyko podwójnego opodatkowania towarów, które pierwotnie pochodzą z UE i nie uległy istotnym zmianom za granicą.

W oczekiwaniu na wyrok TSUE

Choć opinia Rzecznik Generalnej nie jest wiążąca dla Trybunału, często wyznacza kierunek ostatecznego rozstrzygnięcia. Wyrok TSUE w tej sprawie będzie miał istotne znaczenie dla praktyki stosowania przepisów celnych i podatkowych w całej Unii Europejskiej.

Dla importerów i eksporterów orzeczenie to może przynieść znaczące ułatwienia, szczególnie w przypadkach, gdy materialne przesłanki zwolnienia są spełnione, lecz doszło do uchybień proceduralnych. Będzie to też istotne dla interpretacji innych przepisów łączących regulacje celne i podatkowe.

Jeśli prowadzisz działalność importową lub eksportową i chciałbyś uzyskać więcej informacji na temat procedur dotyczących towarów powracających, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami prawa celnego i podatkowego.