O sądowej kontroli skarbowych kontroli słów kilka – Wyrok WSA we Wrocławiu

W ostatnich dniach opublikowane zostało obszerne uzasadnienie do przełomowego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 22 lipca 2019 rok o sygn. akt I SA/Wr 365/19. Sąd w omawianym wyroku podjął się oceny zasadności wszczęcia postępowania karnoskarbowego w odniesieniu do zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego w podatku VAT.

Co istotne, Sąd nie tylko podzielił zdanie skarżącej potwierdzając niezasadność wszczęcia kontroli, jak również zwrócił uwagę na naruszenie przez fiskusa podstawowych zasad wynikających z Konstytucji.

Co stwierdził Sąd?

WSA we Wrocławiu uznał, iż w przedmiotowej sprawie postępowanie karnoskarbowe zostało podjęte przez organ podatkowy wyłącznie dla zawieszenia i w konsekwencji, przedłużenia biegu upływającego terminu przedawnienia. W ocenie Sądu fiskus nadużył normy kompetencyjnej wyrażonej w przepisie art. 70 Ordynacji podatkowej, wykraczając poza ratio legis jego wprowadzenia oraz jednocześnie łamiąc podstawowe standardy państwa prawa, takie jak zaufanie obywateli (podatników) do instytucji administracyjnych.

Jak stwierdził WSA, „uznanie przez Sąd nadużycia prawa uprawniało go do stwierdzenia naruszenia art. 70 § 1 O.p. i art. 70 § 6 pkt 1 O.p. Należy uznać, że wszczęcie postępowania karnego skarbowego wraz z zawiadomieniem o takim wszczęciu nie mogły wywołać skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia na podstawie ww. przepisu. Tym samym doszło do przedawnienia przedmiotowych zobowiązań podatkowych na skutek doręczenia decyzji organu odwoławczego po upływie terminu przedawnienia.”

Jednocześnie jak stwierdził WSA, organ podatkowy, wszczynając postępowanie karne skarbowe, nie może pozostawać bierny w ramach procedury, w której nie uczestniczy podatnik, a od której uzależniony jest upływ terminu przedawnienia. Działania fiskusa powinny zmierzać do prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe.

Sąd jasno określił, że niezasadne działanie organów skarbowych koliduje z podstawowymi konstytucyjnymi regułami, jak zasada demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP), jak również z zasadą legalności i pewności prawa (art. 7 Konstytucji RP).

Podsumowanie

Wskazany wyrok WSA we Wrocławiu wpisuje się w trwającą od dłuższego czasu dyskusję na temat warunków wstrzymania biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego ze względu na wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.

Pozostaje mieć nadzieję, że omawiany wyrok, stojący w kontrze do niepokojących działań fiskusa, zapoczątkuje pozytywną dla podatników linię orzeczniczą.

Orzeczenie nie jest prawomocne, przy czym należy spodziewać się, że wydający decyzję Dyrektor Izby Administracji Skarbowej złoży od wyroku skargę kasacyjną. W tym kontekście równie ciekawe (w zależności oczywiście od podniesionych zarzutów) będą rozważania Naczelnego Sądu Administracyjnego ze szczególnym odniesieniem się do stanowiska wyrażonego przez WSA.