19 marca 2025 roku Naczelny Sąd Administracyjny („NSA”) wydał wyrok, w którym stwierdził, że rekompensaty otrzymane przez przedsiębiorstwa energetyczne i gazowe przed 1 lipca 2024 roku nie podlegały opodatkowaniu VAT.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film edukacyjny: Eksport towarów

eksport towarów

Eksport towarów jest kluczowym elementem działalności wielu firm, które planują rozwój na rynkach międzynarodowych. Aby skutecznie prowadzić tego typu transakcje, niezbędne jest zrozumienie zasad VAT właściwych w takich przypadkach. Zapraszamy na film tłumaczący podstawowe pojęcie i zasady w tym zakresie.

Istota sporu

W związku z wysoką inflacją oraz słabnącym bezpieczeństwem energetycznym Polski, spowodowanymi takimi zdarzeniami jak COVID-19, czy wojna w Ukrainie, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie mechanizmów zapobiegających nadmiernemu wzrostowi cen energii elektrycznej. Jednym z nich jest mechanizm tzw. ceny maksymalnej, obligujący przedsiębiorstwa energetyczne do stosowania w rozliczeniach z określonymi odbiorcami cen nie wyższych niż narzucone odgórnie ceny maksymalne. W zamian, mogli oni ubiegać się o rekompensaty w wysokości różnicy pomiędzy ceną umowną a ceną maksymalną.

I to właśnie ta rekompensata była przedmiotem sporu pomiędzy podatnikiem a Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej („Dyrektor KIS”). Podatnik zwrócił się do Dyrektora KIS z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym dążył do potwierdzenia stanowiska, że rekompensata nie jest dotacją, subwencją lub inną dopłatą, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, a którą wliczałoby się do podstawy opodatkowania VAT. Jego zdaniem rekompensata nie ma wpływu na cenę (ta jest regulowana ustawą), jest przyznawana następczo oraz dotyczy całego wolumenu energii, a nie poszczególnych dostaw.

Przeciwnego zdania był jednak Dyrektor KIS. Uznał on, że rekompensata ma bezpośredni wpływ na cenę, argumentując, że przemawia za tym zarówno związek pomiędzy dostawą energii a wypłatą rekompensaty, jak i sposób wyliczania wysokości rekompensaty.

Sprawa trafiła przed Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie („WSA”), który w wyroku z 17 listopada 2023 roku, sygn. III SA/Wa 1633/23 przyznał rację podatnikowi. WSA wskazał, że ma on obowiązek stosować ceny maksymalne niezależnie od tego, czy uzyska rekompensatę, czy też nie, co powoduje, że brak jest dostatecznego związku pomiędzy ceną energii a rekompensatą. Sąd zwrócił także uwagę na (już uchylony) art. 10 ust. 2 ustawy wprowadzającej ceny maksymalne, zgodnie z którym kwoty rekompensat nie stanowią dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT.

Niedawno, korzystne orzeczenie WSA zostało podtrzymane przez NSA. Sąd w, znanym na moment powstawania niniejszego artykułu, ustnym uzasadnieniu, podzielił argumenty WSA oraz podatnika. NSA nie miał wątpliwości, że omawiane rekompensaty nie są w żaden sposób powiązane z dostawami energii. Sąd uznał także ważność wspomnianego art. 10 ust. 2 ustawy o cenach maksymalnych, wyłączającego rekompensaty z podstawy opodatkowania VAT, nie zgadzając się z organem, który twierdził, że przepis jest niezgodny z prawem unijnym.

Co oznacza ten wyrok?

Pozytywny (i jedyny słuszny) wyrok NSA powoduje, że przedsiębiorstwa energetyczne, które otrzymały rekompensaty przed 1 lipca 2024 roku, mogą być pewne, że nie powinny były odprowadzać od nich VAT. Natomiast tym, które VAT odprowadziły dla bezpieczeństwa rozliczeń, otwiera drogę do wnioskowania o stwierdzenie i zwrot nadpłaty.

Niestety, wpływ omawianego orzeczenia na rzeczywistość podatkową będzie jednak ograniczony. 1 lipca 2024 roku ustawodawca uchylił wspomniany art. 10 ust. 2 ustawy o cenach maksymalnych i wprowadził do tego przepisu ust. 2a, zgodnie z którym kwoty rekompensat powiększa się o VAT. Taka zmiana powoduje, że także po 1 lipca 2024 roku nie ma wątpliwości, jak traktować rekompensaty z tytułu cen maksymalnych – w tym przypadku trzeba jednak doliczać do nich VAT. Zmieniając przepisy, ustawodawca zostawił jednak podatników z inną niepewnością, tzn. w jaki sposób obliczać VAT należny od innej rekompensaty (z tytułu stosowania upustów za obniżenie zużycia energii elektrycznej), o czym więcej piszemy w naszym wpisie Zarządca rozliczeń jednak odda VAT z tytułu rekompensaty za obniżoną cenę energii.

Jeśli chcą Państwo porozmawiać o sposobie opodatkowania rekompensat albo wystąpić z wnioskiem o zwrot nadpłaty VAT zapłaconego przed 1 lipca 2024 r., zapraszamy do kontaktu.

Zapoznaj się z pełną ofertą: Doradztwo VAT