Kwestia opodatkowania otrzymywanych dotacji nadal budzi wątpliwości zarówno podatników, jak i sądów administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny („NSA”) postanowił skierować w tym zakresie pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”). I tak 13 lutego 2025 r. ukazała się opinia Rzecznik Generalnej J. Kokott w polskiej sprawie C-615/23 Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przeciwko P. S.A., która dotyczy tego czy rekompensaty wypłacane przez jednostki samorządu terytorialnego („JST”) operatorom publicznego transportu zbiorowego podlegają opodatkowaniu VAT.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film: Wyrejestrowanie z VAT

Wyrejestrowanie z VAT

Procedura wyrejestrowania z VAT nie należy do szczególnie skomplikowanych. Nie zmienia to jednak faktu, że ważne jest jej prawidłowe przeprowadzenie. Zapraszamy na film, który pomaga zrozumieć zasady postępowania w ramach tej procedury, różnice pomiędzy procesem rejestrowania podatnika polskiego i zagranicznego oraz najczęściej popełniane błędy.

Historia sporu – od wniosku o interpretację do TSUE

Polska spółka P. S.A. („Spółka”) zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej („DKIS”) o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia czy rekompensata otrzymywana od JST na pokrycie starty z tytułu świadczenia usługi transportu zbiorowego podlega opodatkowaniu VAT. Co istotne, rekompensata nie mogła doprowadzić do osiągnięcia zysku przez Spółkę, była obliczana według wozokilometrów, a nie liczby pasażerów. Jednocześnie zdaniem Spółki nie wpływała bezpośrednio na cenę biletów, gdyż ich cenę ustalał organizator – tj. JST a nie Spółka. W myśl powyższego Spółka stanęła na stanowisku, że otrzymana rekompensata nie podlega opodatkowaniu VAT.

Końcowo DKIS uznał, że przedmiotowa rekompensata jest dotacją mającą bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych przez Spółkę, zatem podlega opodatkowaniu VAT. Spółka nie zgodziła się z tym stanowiskiem i zaskarżyła interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, który przychylił się do stanowiska Spółki. Zdaniem Sądu konieczne jest wykazanie jednoznacznego i wyraźnie dostrzegalnego związku między rekompensatą a ceną usługi, aby móc uznać, że taka rekompensata podlega opodatkowaniu – co w analizowanej sprawie nie nastąpiło.

Z powyższym orzeczeniem z kolei nie zgodził się DKIS, który złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA zdecydował się skierować pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Stanowisko Rzecznik Generalnej: rekompensaty poza VAT

W opublikowanej opinii, Rzecznik Generalna przyjęła stanowisko sprowadzające się do tego, że analizowana rekompensata nie powinna podlegać opodatkowaniu VAT, z uwagi na kilka kluczowych argumentów.

Przede wszystkim podstawową cechą VAT jest jego charakter tj. konstrukcja tego podatku jako podatku konsumpcyjnego. W konsekwencji VAT ma na celu opodatkowanie wydatków poniesionych na konkretne towary bądź usługi. Tym samym, aby dotacja podlegała VAT, musi stanowić wynagrodzenie za konkretną korzyść konsumpcyjną, określonemu konsumentowi, co oznacza że jeżeli „beneficjent dotacji zapewnia ogólną korzyść ogółowi społeczeństwa, to nie prowadzi to do czynności podlegającej opodatkowaniu”.

Dodatkowo Rzecznik Generalna wskazała kryteria, które należy stosować do odróżnienia rekompensaty od dotacji podlegającej opodatkowaniu VAT. W tym kontekście należy wspomnieć o bezpośrednim związku między usługą a świadczeniem wzajemnym, konieczności istnienia stosunku prawnego przewidującego wymianę świadczeń wzajemnych, istnieniu konkretnej zidentyfikowanej korzyści dla konkretnego odbiorcy (beneficjenta świadczenia).

W myśl powyższego, w ocenie Rzecznik Generalnej,  analizowana rekompensata nie powinna podlegać opodatkowaniu, ponieważ nie jest związana z konkretnymi usługami, gdyż działania Spółki będącej operatorem usług transportu publicznego służą całemu społeczeństwu, a nie tylko określonej JST. Ponadto, rekompensata nie jest powiązana z konkretnym zobowiązaniem na rzecz JST, ponieważ okoliczność jej przyznania i wyliczenia jej wysokości jest dokonywana „po” wykonaniu usługi. Co więcej, wysokość możliwej do otrzymania rekompensaty jest ograniczona i podlega wyliczeniu ryczałtowemu według – jak wskazano powyżej – wozokilometrów, a nie konkretnych usług transportowych. Końcowo Rzecznik Generalna wskazała okoliczność braku związku rekompensaty z ceną biletów, gdyż te ceny są ustalane przez JST a nie przez Spółkę.

Check-pointy w projektach dotacyjnych

Biorąc pod uwagę opinię Rzecznik Generalnej można wskazać kluczowe kwestie, które powinny być brane pod uwagę przy ustrukturyzowaniu przepływów finansowych związanych z projektami dofinansowującymi, czyli ustalenie:

  • kto, kogo, za co i w jakiej kwocie powinien obciążać,
  • czy obciążenie powinno zostać udokumentowane fakturą czy notą księgową i kto ją powinien wystawić,
  • czy obciążenie powinno zostać powiększone o kwotę VAT należnego czy też następuje poza reżimem VAT,
  • czy ten, kogo się obciąża, ma pełne prawo do odliczenia VAT naliczonego – a jeśli nie, to w jakim zakresie mu ono przysługuje.

Niewątpliwie wyrok w tej sprawie będzie ważnym punktem odniesienia w projektach dotacyjnych oraz w dialogu z organami i sądami w sprawach podatkowych. Będziemy obserwować tę sprawę, dlatego zapraszamy do dalszego śledzenia naszych kanałów informacyjnych.

Tymczasem zapraszamy do zapoznania się z naszymi pozostałymi materiałami dotyczącymi tematyki dotacji:

W przypadku wątpliwości co do tego czy otrzymane wsparcie finansowe od danej instytucji powinno podlegać opodatkowaniu VAT – zapraszamy do kontaktu.

Zapoznaj się z pełną ofertą: Doradztwo VAT