Zgodnie z aktualną linią orzeczniczą oraz interpretacyjną, poręczenie ustanowione bez wynagrodzenia stanowi u dłużnika przychód z nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.

Sprawa wydaje się być oczywista, szczególnie, że w tym temacie wydano interpretację ogólną ministra finansów z 27 kwietnia 2012 r. (DD5/033/2/DZQ/2012/ DD-134), w której podniesiono, że udzielenie poręczenia skutkuje przyjęciem przez poręczającego ryzyka niewywiązania się dłużnika ze swojego zobowiązania względem wierzyciela, które to ryzyko posiada określoną cenę, jaką uzyskujący poręczenie w normalnych warunkach rynkowych musiałby poręczycielowi zapłacić.

Najświeższe interpretacje pokazują jednak, że podatnicy nadal poddają w wątpliwość przysporzenia wywołane przez poręczenia.

W interpretacjach indywidualnych wydanych w tym samym stanie faktycznym 13 października 2016 r. (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach, nr 2461-IBPB-1-3.4510.768.2016.1.APO i 2461-IBPB-1-3.4510.769.2016.1.APO) fiskus stwierdził nieodpłatność świadczenia z tytułu udzielonego przez powiązany podmiot poręczenia zabezpieczającego spłaty rat leasingowych oraz powstanie przychodu podatkowego z tego tytułu. W odniesieniu do ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia fiskus nakazał zastosowanie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług tego samego rodzaju, odwołując się do art. 12 ust. 6 ustawy o CIT.

Tego samego dnia została wydana jeszcze jedna interpretacja indywidualna (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu, nr ILPB3/4510-1-309/16-5/PS), dotycząca grupowego systemu udzielania wzajemnych poręczeń. Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, każdy podmiot uczestniczący w systemie może otrzymać poręczenie od jednego lub kilku uczestników oraz zobowiązuje się do udzielania pozostałym uczestnikom zabezpieczeń spłaty ich kredytów. Tym samym każdy z uczestników systemu pozostaje w gotowości do udzielenia poręczeń lub ich udziela, a w zamian za to, w razie zapotrzebowania, otrzymuje poręczenia od innych uczestników. Fiskus stwierdził, że nie dojdzie po stronie podatnika do powstania przychodu podatkowego z tytułu nieodpłatnych świadczeń wyłącznie w sytuacji, gdy (i) podatnik udzieli poręczenia temu samemu podmiotowi, od którego sam uzyskał zabezpieczenie, (ii) w tym samym okresie oraz (iii) pod warunkiem, że świadczenia te będą ekwiwalentne.

Warto przy tym poświęcić więcej uwagi określeniu „ekwiwalentny”, które należy rozumieć jako równoważny, równowartościowy, współmierny, identyczny, analogiczny, tożsamy. Analizując czynniki mające wpływ na kalkulację rynkowego wynagrodzenia z tytułu udzielenia zabezpieczenia, np. na rynku instytucji finansowych, można wyznaczyć szereg złożonych parametrów, takich jak m.in.: data i okres udzielenia zabezpieczenia, sytuacja finansowa i kraj podmiotu zlecającego udzielenie zabezpieczenia, suma gwarancyjna itd. Jak podkreślił fiskus, w przypadku braku ekwiwalentności powstanie przychód z tytułu częściowo odpłatnych świadczeń.

Fiskus zatem rozwiał nadzieje podatnika na ograniczenie ryzyka rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu nieodpłatnych świadczeń poprzez wdrożenie systemu wzajemnych poręczeń (cross guarantee). Zaznaczył ponadto, że samo zobowiązanie, gotowość, czy prawo żądania uzyskania poręczenia nie są równoznaczne z udzieleniem takiego poręczenia. Co ciekawe, w kwestii ustalenia wartości nieodpłatnego świadczenia, z uwagi na fakt, że stan faktyczny dotyczy podmiotów powiązanych, fiskus tym razem odniósł się do art. 11 ustawy o CIT, mającego zastosowanie do podmiotów, które nie wykazują dochodów lub wykazują dochody niższe od tych, jakie należałoby oczekiwać, ponieważ w związku z istniejącymi powiązaniami zostały ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty.

Jak pokazują powyższe przykłady, wobec utrzymanej linii interpretacyjnej, stosowanie nieodpłatnych zabezpieczeń wiąże się z ryzykiem wynikającym zarówno z przepisów dotyczących nieodpłatnego świadczenia, jak i cen transferowych. Stąd krytyczne jest ustalenie odpowiedniego systemu wynagradzania z tego tytułu.

 

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.

Więcej informacji na temat cen transferowych na cenytransferowe.taxand.pl.