Pod koniec zeszłego tygodnia Prezydent RP podpisał nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz ochronie bezpieczeństwa narodowego, a także regulacje dotyczące Krajowej Administracji Skarbowej i przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Nowelizacja ustawy znanej jako tzw. „polska ustawa sankcyjna”, budzi szerokie kontrowersje, szczególnie wśród przedsiębiorców, którzy wyrażają obawy o wpływ nowych regulacji na otoczenie biznesowe.

Obecnie, ustawa czeka na jej opublikowanie w Dzienniku Ustaw. Znowelizowane przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od ich ogłoszenia.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film: EUDR i CBAM – regulacje środowiskowe a handel zagraniczny

EUDR i CBAM – regulacje środowiskowe a handel zagraniczny to film dotyczący nowych obowiązków przedsiębiorców związanych z transakcjami zagranicznymi. Zapraszamy do obejrzenia.

Główne założenia i nowe obowiązki

Nowelizacja polskiej ustawy sankcyjnej nakłada na przedsiębiorców szereg nowych obowiązków, szczególnie w kontekście wywozu towarów poza Unię Europejską. Regulacje te mają wprawdzie na celu uszczelnienie systemu sankcyjnego i ograniczenie możliwości obchodzenia sankcji wobec Rosji i Białoruś, niemniej w praktyce mogą się wiązać z szeregiem trudności i nowych wyzwań dla unijnych przedsiębiorców. Poniżej omawiamy najistotniejsze zmiany, z jakimi przyjdzie zmierzyć się przedsiębiorcom:

Deklaracje i oświadczenia celne

Przedsiębiorcy eksportujący towary objęte sankcjami będą musieli składać dodatkowe oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej, w których potwierdzą, że:

  • Tranzyt przez Rosję lub Białoruś jest tylko częścią trasy przewozu.
  • Towary nie będą odsprzedane ani przetworzone podczas tranzytu przez te kraje.
  • Miejscem docelowym wysyłki towarów nie jest Rosja ani Białoruś.

Dokumentacja odpraw celnych

Eksporterzy będą zobowiązani do przedstawienia w ciągu 45 dni od wyprowadzenia towaru dokumentów potwierdzających dokonanie odprawy celnej w kraju przeznaczenia. Ten wymóg budzi duże kontrowersje, ponieważ ustawodawca nie określił precyzyjnie, jakie dokumenty zostaną uznane za wystarczające dla spełnienia nowego obowiązku.

Dodatkowe wymogi weryfikacyjne

Organy celne zyskają prawo do żądania dodatkowych dokumentów i oświadczeń w przypadku krajów uznanych za ryzykowne pod kątem obchodzenia sankcji. Problemem jest brak oficjalnego wykazu takich państw, co daje urzędnikom znaczną uznaniowość w ocenie ryzyka.

Naruszenie przepisów może zaś skutkować dotkliwymi konsekwencjami. Brak przedstawienia dokumentu odprawy celnej w kraju przeznaczenia może wiązać się z karą finansową do 500 000 zł, a w przypadku naruszeń przepisów dotyczących wywozu lub tranzytu grozi zajęcie towarów i ich przepadek na rzecz Skarbu Państwa.

Czy nowe przepisy wzmocnią bezpieczeństwo, czy też zaszkodzą biznesowi?

Istnieje uzasadniona obawa, iż nieprecyzyjne zapisy znowelizowanych przepisów będą prowadzić do ich szerokiej wykładni, na niekorzyść przedsiębiorców. Szczególnie duże kontrowersje budzą przepisy dotyczące możliwości uznaniowego zamrażania majątku przedsiębiorców bez konieczności uprzedniego przeprowadzenia w tym zakresie rzetelnego postępowania administracyjnego. Obawy budzi także brak dostatecznych gwarancji ochrony dla podmiotów, które mogą niesłusznie znaleźć się na liście sankcyjnej.

Z perspektywy biznesowej, nowe regulacje mogą wpłynąć na zwiększenie niepewności prawnej, co szczególnie dotyczyć będzie przedsiębiorców zaangażowanych w międzynarodowe transakcje. Wprowadzenie sankcji może prowadzić do utrudnienia ich realizacji, a także generować dodatkowe koszty związane z koniecznością dostosowania się do nowych wymogów. Istotne w tym zakresie będzie odpowiednie przygotowanie się do nadchodzących zmian.

Jak skutecznie przygotować się na nadchodzące zmiany?

Planowane zmiany w przepisach mogą wymagać od przedsiębiorców szybkiego dostosowania swoich działań i procedur operacyjnych do nowych wymogów prawnych. Aby uniknąć potencjalnych problemów i zapewnić zgodność z regulacjami, warto podjąć kroki, które pomogą odpowiednio przygotować firmę do nowych wyzwań. Oto kilka rekomendacji:

  1. Opracowanie strategii monitorowania kontrahentów i tras transportowych – kluczowe jest stworzenie mechanizmów pozwalających na analizę zarówno odbiorców, jak i tras przewozu towarów, które mogą podlegać restrykcjom.
  2. Analiza zapisów umów handlowych – warto przejrzeć zawarte kontrakty pod kątem uwzględnienia odpowiednich klauzul dotyczących należytej staranności oraz wymogów sankcyjnych, co może zapobiec przyszłym konfliktom prawnym.
  3. Wdrożenie systemu dokumentowania działań zgodnych z przepisami – stworzenie procedur należytej staranności, które umożliwią zbieranie i archiwizowanie dowodów na przestrzeganie przepisów, może być kluczowe podczas ewentualnych kontroli.
  4. Sporządzenie planu na wypadek inspekcji urzędowej – dobrze jest przygotować instrukcje i polityki wewnętrzne, które pomogą szybko reagować na kontrole ze strony organów celnych lub innych instytucji nadzorujących.

W przypadku pytań lub wątpliwości dotyczących wpływu nowych przepisów na Państwa działalność, bądź chęci uzyskania wsparcia w dostosowaniu się do nowych wymogów, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami.

Zapraszamy również do zapisu na organizowane w dniu 18 lutego webinarium, podczas którego eksperci CRIDO opowiedzą w szczególności o tym jak przygotować się do nadchodzących zmian, a także omówią jak przebiegają kontrole w zakresie naruszeń sankcyjnych.