1 stycznia 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać tzw. system kaucyjny, którego celem jest ograniczenie negatywnego wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko oraz zapewnienie minimalnego poziomu selektywnej zbiórki opakowań wprowadzonych na rynek. Wspomniany system zakłada, że przy sprzedaży produktów w opakowaniach na napoje będących napojami pobierana będzie opłata, która będzie zwracana w momencie zwrotu opakowań albo odpadów opakowaniowych bez konieczności okazania paragonu potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie kaucji. Punkt przyjmujący opakowania dokona zwrotu uiszczonej uprzednio kaucji, wyłącznie na podstawie weryfikacji, czy dane opakowanie podlegało pod system kaucyjny.

Mimo, iż na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że wprowadzane regulacje wiążą się wyłącznie z koniecznością podjęcia czynności związanych z ochroną środowiska, to jednak – nic bardziej mylnego! Nowowprowadzane przepisy dotykają także sfery VAT i powinny zainteresować każdego, kto w swej działalności gospodarczej wykorzystuje opakowania, aby z odpowiednim wyprzedzeniem przeanalizować potencjalny wpływ nowelizacji ustawy o VAT na realizowane w tym zakresie obowiązki / ewentualną konieczność dostosowania się do nowych zasad VAT.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobaz film: Plastic tax

Plastic Tax wiąże się z nowymi obowiązkami i opłatami dotyczącymi wprowadzania na rynek produktów jednorazowego użytku wykonanych z tworzyw sztucznych. Podstawą prawną jest ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 roku, wdrażająca unijną dyrektywę dotyczącą redukcji wpływu niektórych plastikowych produktów na środowisko, znaną jako dyrektywa Single Use Plastic. Zachęcamy do zapoznania się z tą nowelizacją. Zapraszamy do obejrzenia filmu.

Opakowania zwrotne wielokrotnego użytku – co nas czeka?

System kaucyjny wprowadzi do VAT regulacje dotyczące opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku, zdefiniowanych poprzez odniesienie do ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. I tak, opakowania wielokrotnego użytku (dla których ustanowiono nowe, obok obecnie obowiązujących w/w zasady w VAT) to butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra. Co przy tym istotne, brak jednoznacznej definicji w VAT i odesłanie do innego aktu prawnego wymaga weryfikacji czy w przedmiotowym zakresie nie doszło do zmiany i czy do katalogu opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku na potrzeby VAT nie zostały włączone inne rodzaje opakowań. Niemniej, na ten moment – zgodnie z nowymi przepisami, jeżeli podatnik dokona dostawy towaru w opakowaniu wielokrotnego użytku (tj. szklanej butelce do 1,5l), to wartość tego opakowania nie będzie wliczała się do postawy opodatkowania VAT. Jednocześnie, w przypadku niezwrócenia przez nabywcę opakowania wielokrotnego użytku (przy czym, przez niezwrócenie opakowania wielokrotnego użytku rozumie się również zwrot odpadu opakowaniowego (np. stłuczona butelka)) do podwyższenia podstawy opodatkowania VAT zobligowany będzie podmiot określany w ustawie o VAT jako wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje.

Zasady rozliczenia VAT w systemie kaucyjnym

W/w rozliczenie VAT od wprowadzonych do obrotu, ale niezwróconych opakowań powinno być realizowane na koniec danego roku kalendarzowego. Tym samym, kalkulacja podstawy opodatkowania VAT w przedmiotowym zakresie odbywać się będzie na ostatni dzień roku kalendarzowego. Ów wprowadzający będzie musiał porównać stan opakowań wprowadzonych oraz stan opakowań zwróconych i jeśli okaże się, że wprowadzonych zostało więcej opakowań, niż zwróconych, wówczas będzie miał obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania VAT i zapłaty VAT. Jeżeli natomiast, liczba zwróconych w danym roku opakowań wielokrotnego użytku będzie wyższa od liczby wprowadzonych do obrotu w danym roku opakowań wielokrotnego użytku, wtedy wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje będzie uwzględniał tę różnicę przy ustaleniu wartości podstawy opodatkowania VAT dla kolejnego roku (nadwyżka wartości opakowań będzie rozliczane w kolejnych latach).

Ewidencja elektroniczna – nowa era w zarządzaniu opakowaniami?

Nowe przepisy wymagają od przedsiębiorców (posiadających status wprowadzającego produkty w opakowaniach na napoje) prowadzenia szczegółowej elektronicznej ewidencji wprowadzonych i zwróconych opakowań m.in. z podziałem na rodzaje opakowań, ich liczbę i wartość (w odniesieniu do opakowań, za które pobrano kaucję w danym roku), a także informacje o zwróconych opadach opakowaniowych. Taka ewidencja powinna być udostępniana na każde żądanie organu podatkowego. Nie da się zaprzeczyć, że ten nowy wymóg, który wprowadza dodatkowe obowiązki administracyjne, stanowić będzie dla wielu podmiotów nową rzeczywistość w zakresie zasad zarządzania opakowaniami, które muszą uwzględniać także aspekty VAT.

Opakowania zwrotne a dotychczasowe zasady rozliczeń VAT

Warto pamiętać, że dotychczasowe zasady VAT odnoszące się do opakowań zwrotnych pozostają niezmienione. Tym samym, obok wyżej omówionych przepisów dotyczących opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku funkcjonować nadal będą te odnoszące się po prostu do opakowań zwrotnych, zgodnie z którymi wartość opakowania nie jest uwzględniana w podstawie opodatkowania VAT, jeśli podatnik dostarcza towar w zwrotnym opakowaniu, za które pobiera lub ustala kaucję (w umowie). Konsekwencje podatkowe pojawiają się dopiero w sytuacji, gdy nabywca nie zwrócił opakowania w określonym terminie. W takim przypadku podstawa opodatkowania VAT jest zwiększana o jego wartość. Termin zwiększenia podstawy opodatkowania uzależniony jest w tym przypadku od tego, czy umowa określa termin zwrotu, tj. podstawę opodatkowania podwyższa się o wartość tego opakowania w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowania, a w przypadku braku ustalenia tej kwestii w umowie podwyższenie podstawy następuje 60. dnia po wydaniu towaru w opakowaniu.

Opakowania a VAT – zagadnienie do analizy?

Nie będzie chyba nadużyciem stwierdzenie, że kwestia opakowań zwrotnych w świetle VAT nigdy nie była przesadnie eksponowana. Niemniej, wprowadzenie systemu kaucyjnego i zwrócenie uwagi na zagadnienie opakowań może otworzyć nową kartę w historii zasad dotyczących rozliczeń VAT w przedmiotowym zakresie. Przy okazji bowiem kształtowania praktyki odnoszącej się do nowych regulacji, niejako przy okazji na świeczniku prawdopodobnie znajdzie się – szerokorozumiany – temat opakowań i ich traktowania na gruncie VAT, stąd – w naszej ocenie – warto dokonać analizy prawidłowości stosowanego podejścia, a także ocenić na ile system kaucyjny wymusi konieczność dostosowania do niego dotychczas ułożonych procesów, a nawet wdrożenia nowych obowiązków jakim może okazać się ewidencja w zakresie opakowań.

Tym samym, jeśli mają Państwo w przedmiotowym zakresie pytania lub wątpliwości – zapraszamy do kontaktu. Już dziś warto uporządkować swoje obowiązki w zakresie rozliczeń VAT odnoszących się do opakowań, by w końcówce / na przełomie roku nie musieć angażować swych mocy w weryfikację omawianej kwestii.