Zdaniem NSA, gmina nie ma obowiązku uwzględniania w skonsolidowanych deklaracjach VAT czynności, które są wykonywane przez radę rodziców. Czynności te nie posiadają bowiem odpłatnego charakteru w rozumieniu ustawy o VAT i mieszczą się w zakresie katalogu  zadań własnych przewidzianym w ustawie o samorządzie gminnym.[1]

Cel działania

Gmina wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie wykazywania w skonsolidowanych deklaracjach VAT czynności wykonywanych przez radę rodziców. W opisie stanu faktycznego wskazano, że rada rodziców dysponuje środkami finansowymi pochodzącymi z dobrowolnych składek ogółu rodziców uczniów szkoły. Środki te wydatkowane są – w zależności od wyłącznej decyzji rady – na cele dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze dla uczniów szkoły, tj. wycieczki, obozy, kolonie, wyjścia do teatru lub kina, imprezy szkolne, upominki okolicznościowe czy nagrody na zakończenie roku szkolnego.

W stanowisku własnym gmina przyjęła, że czynności wykonywane przez radę rodziców nie powinny być wykazywane w skonsolidowanych deklaracjach VAT. Zdaniem JST czynności rady nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT i tym samym nie powinny być uwzględniane w jej rejestrach. Innego zdania był jednak fiskus. DKIS uznał, że czynności wykonywane przez radę rodziców, które spełniają definicję odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, powinny być wykazywane przez gminę w deklaracjach dla celów VAT.

Następnie sprawa trafiła do WSA w Lublinie, który uchylił zaskarżoną przez jednostkę interpretację i przyznał jej rację. Brak zarobkowego charakteru działań rady rodziców oraz ich skierowanie wyłącznie do uczniów, wychowanków placówki nie spełnia definicji działalności gospodarczej, a stanowi jedynie wsparcie statutowych celów szkoły.

Działania rady rodziców jako zadanie własne JST

Sprawa znalazła swoje zakończenie przed NSA, który stwierdził, że brak jest przesłanek, z powodu których gmina z tytułu czynności wykonywanych przez radę rodziców mogłaby zostać uznana za podatnika VAT – a w konsekwencji – że czynności wykonywane przez radę winny być wykazywane przez nią w skonsolidowanych deklaracjach VAT. Sąd zwrócił uwagę przede wszystkim na:

  • charakter czynności wykonywanych przez radę rodziców – cele dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze dla uczniów szkoły, polegające na organizowaniu i finansowaniu ze środków pochodzących z dobrowolnych składek ogółu rodziców uczniów szkoły wycieczek, obozów, kolonii, wyjść do teatru lub kina, imprez szkolnych, wręczaniu upominków okolicznościowych czy nagród na zakończenie roku szkolnego, które powinny być kwalifikowane bądź wprost jako usługi edukacyjne, bądź jako usługi ściśle związane ze świadczonymi przez szkołę publiczną usługami w zakresie kształcenia i wychowania, a więc realizacją zadania własnego gminy,
  • kwestię odpłatności – brak wskazania chociażby stosunku cywilnoprawnego pomiędzy usługodawcą (tu Gminą, która działa za pośrednictwem szkoły i działającej w tej szkole rady rodziców), a usługobiorcami (uczniami szkoły) i wymiany świadczeń wzajemnych oraz określenia, czy świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywistą równowartość usługi świadczonej usługobiorcy.

Zgodnie z powyższym, zdaniem NSA nie została spełniona zarówno kwestia podmiotowa jak i przedmiotowa odnosząca się do opodatkowania VAT. W danym zakresie gmina poprzez radę rodziców działającą w ramach jej jednostki oświatowej, wykonuje jedynie zadania własne z zakresu edukacji, kształcenia czy wychowania uczniów zaś realizowane przez nią świadczenia nie spełniają definicji odpłatnej dostawy towarów / świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT. Tym samym, brak jest podstaw do ich opodatkowania VAT i uwzględniania w deklaracjach.

[1] Wyrok NSA z dnia 28 października 2020 r., sygn. I FSK 11/18