Pozostało już tylko nieco ponad pół roku okresu przejściowego CBAM, zanim z początkiem 2026 r. wejdziemy w okres pełnego stosowania tych przepisów. Tymczasem na polu krajowym i unijnym trwają intensywne prace nad ostatecznym kształtem omawianej regulacji.

Przypomnijmy, w okresie docelowym, mającym rozpocząć się 1 stycznia 2026 r., przedsiębiorcy chcący zaimportować do UE towary objęte rozporządzeniem CBAM będą musieli legitymować się specjalnym statusem „upoważniającego zgłaszającego CBAM” – bez niego import towarów CBAM nie będzie możliwy (por. jednak dalsze uwagi). Dodatkowo, importerzy towarów CBAM będą zobowiązani do zakupu i umarzania specjalnych certyfikatów odzwierciedlających emisję gazów cieplarnianych wbudowaną w importowane towary.

(Dalsza część artykułu pod materiałem wideo)

Zobacz film: Raportowanie CBAM

Raportowanie CBAM to nowy obowiązek wynikający z unijnych regulacji środowiskowych. Zapraszamy na film, w którym tłumaczymy, kogo ten obowiązek dotyczy i jak powinien być realizowany przez przedsiębiorców.

Trudności na poziomie UE

Po pierwsze, trudne doświadczenia okresu przejściowego CBAM oraz podnoszone zarzuty o ograniczaniu konkurencyjności podmiotów z UE wskutek przeregulowania skłoniły Komisję Europejską w lutym 2025 r. do zaproponowania uproszczeń do CBAM (tzw. pakiet Omnibus[1]). Jednym z najważniejszych punktów tej inicjatywy jest wprowadzenie rocznego progu de minimis wynoszącego 50 ton masy importowanych towarów CBAM, do osiągnięcia którego omawiane przepisy, także w zakresie konieczności rejestracji jako upoważniony zgłaszający, mają nie mieć zastosowania. Oprócz tego, w projekcie znajduje się jeszcze sporo zmian techniczno-procesowych, które powinny ułatwiać importerom realizację obowiązków CBAM w okresie docelowym.

Jednak na określenie jaki będzie ostateczny kształt nowelizacji upraszczającej CBAM musimy jeszcze poczekać – 21 i 22 maja nad przepisami dyskutował i głosował Europarlament, który zdecydowaną większością opowiedział się za uproszczeniami (564 głosy za / 20 przeciw / 12 wstrzymujących)[2]. Teraz dokument trafi do Rady UE, od której będą zależały dalsze losy tego projektu. Należy jednak mieć nadzieję, że rządy państw członkowskich nie staną na drodze wejściu w życie omawianym uproszczeniom.

Trudności na poziomie krajowym

Chociaż okres przejściowy CBAM zaczął się już w październiku 2023 r. i skończy za ok. pół roku, polski ustawodawca do tej pory nie uchwalił krajowych przepisów uzupełniających reguły unijne, które są potrzebne także przy stosowaniu regulacji CBAM w okresie przejściowym. Prace legislacyjne wciąż trwają i są źródłem wielu napięć w administracji rządowej[3].

Podstawowy problem polega na tym, że odpowiedzialny za wdrożenie w Polsce CBAM jest Minister Klimatu i Środowiska, który forsuje koncepcję, że niektóre zadania z zakresu obsługi tej regulacji powinny na krajowym podwórku wykonywać organy administracji skarbowej – Szef KAS oraz dyrektorzy izb administracji skarbowej. Przeciwko temu pomysłowi stanowczo opowiada się zaś Minister Finansów, wskazując na braki kadrowe i - ogólnie - że CBAM to przepisy środowiskowe, a nie z zakresu danin publicznych, w odniesieniu do których wyspecjalizowane są organy KAS. Osoby ciekawe szczegółów tej potyczki odsyłamy do dokumentacji i korespondencji zamieszczonej na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji.

Ten swoisty spór kompetencyjny na najwyższych szczeblach władzy ma niestety istotne znaczenie praktyczne dla importerów towarów CBAM. Wprawdzie Komisja Europejska umożliwiła już rejestrowanie wniosków o nadanie statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM, w Polsce nie mamy wciąż wyznaczonego organu, który te wnioski będzie analizował i decydował o nadaniu (odmowie nadania) przedmiotowego statusu. Warto w tym zakresie pamiętać, że:

  • rozporządzenie wykonawcze do CBAM przyznaje organom aż 120 dni kalendarzowych na załatwienie sprawy (180, gdy wniosek złożono przed 15 czerwca 2025 r.),
  • termin ten może zostać wydłużony o kolejne 30 dni kalendarzowych, jeżeli organ wezwie wnioskodawcę do przedłożenia dodatkowych dokumentów lub informacji,
  • rozporządzenie CBAM przewiduje ponadto, że w ramach ww. terminów, przed przyznaniem statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM, organ krajowy ma obowiązek przeprowadzić konsultację danego wniosku i osoby wnioskodawcy z Komisją Europejską i wszystkimi pozostałymi państwami członkowskimi (co ma zająć nie dłużej niż 15 dni roboczych),
  • nieposiadanie statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM ma oznaczać brak możliwości importu towarów CBAM począwszy od 1 stycznia 2026 r.

Projekt ustawy dalej procedowany jest w rządzie, a należy mieć na uwadze, że musi on jeszcze przejść pełną ścieżkę w polskim Parlamencie, następnie zostać podpisany przez Prezydenta i ogłoszony w Dzienniku Ustaw, co – także w świetle zbliżających się wakacji - sprawia, że konieczne jest istotne przyspieszenie prac nad projektem i nadanie mu odpowiedniego priorytetu w nadchodzących tygodniach.

No to co teraz?

Importerzy towarów CBAM muszą się uzbroić w cierpliwość, ale nie oznacza to przy tym, że powinni czekać na ogłoszenie przepisów z założonymi rękami. Warto przeanalizować ilości kupowanych towarów CBAM, prawidłowość stosowanych dla nich kodów CN i kierunków ich pochodzenia, by mieć pewność co do zakresu podlegania regułom CBAM. Warto też przeprowadzić estymację kosztu zakupu certyfikatów w świetle planów biznesowych na najbliższe lata – być może koszty certyfikatów oraz zapewnienia zgodności z wymogami CBAM będą tak istotne, że może taniej, a na pewno prościej, będzie jednak zaopatrywać się w dany towar na rynku nieobjętym CBAM? Natomiast firmy, które od CBAM na pewno nie uciekną, powinny niezwłocznie zadbać o dostosowanie/zaprojektowanie procesu zakupu surowców z uwzględnieniem wymogów wynikających z CBAM oraz o przygotowanie niezbędnej dokumentacji dla potrzeb rejestracji jako upoważniony zgłaszający CBAM, by móc złożyć wniosek niezwłocznie po ustaleniu właściwego organu.

Oczywiście możemy Państwa wspomóc we wszystkich tych działaniach – zachęcamy do kontaktu w razie pytań.

[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A52025PC0087&qid=1747654774026

[2] https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20250515IPR28461/parliament-supports-proposals-to-simplify-eu-carbon-leakage-instrument

[3] https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12388905/katalog/13077999#13077999

Zapoznaj się z pełną ofertą: Handel międzynarodowy (Global trade) | Doradztwo celne i obrót międzynarodowy | Doradztwo VAT