Dyrektywa CSRD – część I

Kogo czekają zmiany dotyczące sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju?

Dnia 5 stycznia 2023 r. weszła w życie unijna dyrektywa dotycząca sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju[1]. Zmiany wprowadzone tzw. dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) mają na celu harmonizację standardów raportowania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju i zwiększenie porównywalności raportowanych danych. Przyjęcie przedmiotowej dyrektywy ma także przyczynić się do budowy bardziej zrównoważonego systemu gospodarczego w Unii Europejskiej. W niniejszym artykule przedstawimy główne założenia i zakres podmiotowy dyrektywy CSRD.

Geneza zmian

Już w 2019 r. Komisja Europejska zobowiązała się w ramach Europejskiego Zielonego Ładu do rewizji przepisów dyrektywy 2013/34/UE w zakresie ujawniania przez spółki informacji niefinansowych. Rozszerzenie i ujednolicenie zakresu ujawnianych informacji ma zwiększyć wiedzę inwestorów w zakresie tego, czy podejmowane przez nich inwestycje mają zrównoważony charakter.

Obecnie na podstawie przepisów dyrektywy 2013/34/UE (oraz zmieniającej ją dyrektywy 2014/95/UE – NFRD) do ujmowania w sprawozdaniu z działalności oświadczenia na temat informacji niefinansowych są zobowiązane:

• duże jednostki interesu publicznego przekraczające na dzień bilansowy kryterium średniej liczby 500 pracowników w ciągu roku obrotowego, oraz
• jednostki interesu publicznego będące jednostkami dominującymi dużej grupy przekraczające na dzień bilansowy, w ujęciu skonsolidowanym, kryterium średniej liczby 500 pracowników w ciągu roku obrotowego.

Natomiast w wyniku przyjęcia w dniu 14 grudnia 2022 r. przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej dyrektywy CSRD, zmieniającej przepisy m.in. wspomnianej dyrektywy 2013/34/UE, przede wszystkim poszerzeniu ulegnie krąg podmiotów zobowiązanych do wskazywania w sprawozdaniu ze swojej działalności kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem, w tym w zakresie aspektów środowiskowych, społecznych i pracowniczych, dotyczących poszanowania praw człowieka oraz odnoszących się do przeciwdziałania korupcji i przekupstwu. W najbliższej przyszłości Komisja Europejska przyjmie szczegółowe standardy dotyczące raportowania w ww. obszarach, dzięki czemu zakres raportowania będzie spójny i jednolity w całej Unii Europejskiej.

Dyrektywa CSRD weszła w życie dnia 5 stycznia 2023 r. i powinna zostać teraz implementowana przez państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym Polskę, w ciągu 18 miesięcy do krajowych porządków prawnych.

Krąg podmiotów objęty sprawozdawczością w zakresie zrównoważonego rozwoju

Obowiązki związane z raportowaniem w zakresie zrównoważonego rozwoju będą wchodziły w życie stopniowo. Ich stosowanie będzie rozłożone w czasie w zależności od kategorii (wielkości) podmiotów. Oznacza to, że część podmiotów będzie miała znacznie więcej czasu na przygotowanie się do nowych regulacji. Docelowo sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju będą prowadziły:

• wszystkie duże jednostki i jednostki dominujące dużych grup, tj. spełniające na dzień bilansowy co najmniej dwa z trzech następujących kryteriów:
  • suma bilansowa powyżej 20 mln EUR,
  • przychody netto ze sprzedaży powyżej 40 mln EUR,
  • średnia liczba zatrudnionych w roku obrotowym powyżej 250 osób,
• małe i średnie jednostki będące jednostkami interesu publicznego (niebędące jednocześnie mikrojednostkami),
• małe i niezłożone instytucje zdefiniowane w rozporządzeniu (UE) nr 575/2013,
• spełniające odpowiednie warunki jednostki zależne i oddziały podmiotów z państw trzecich, generujących na terenie UE obrót netto przekraczający 150 mln EUR.

Informacyjnie wskazujemy, że dyrektywa 2013/34/UE za jednostki interesu publicznego uznaje spółki, których zbywalne papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym któregokolwiek państwa członkowskiego, instytucje kredytowe i zakłady ubezpieczeń, jak również inne podmioty wyznaczone przez państwa członkowskie.

…

Poniżej prezentujemy wykaz podmiotów, które będą musiały prowadzić sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju wraz ze wskazaniem lat obrotowych, w których rozpocznie się ww. obowiązek sprawozdawczy.

Co istotne, małe i średnie jednostki interesu publicznego przez pierwsze dwa lata (czyli w stosunku do lat obrotowych rozpoczynających się przed 1 stycznia 2028 r.) będą mogły nie uwzględniać w sprawozdaniach z działalności informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, ale będą musiały w nim wyjaśnić dlaczego informacje te zostały pominięte.

Dodatkowo, ze sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju będą zwolnione jednostki zależne w ramach grup spółek, jeżeli dana jednostka i jej jednostki zależne będą ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu z działalności jednostki dominującej, które realizuje wymogi dotyczące skonsolidowanej sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Przedmiotowe zwolnienie podlega jednak pewnym dodatkowym warunkom, np. sprawozdanie z działalności jednostki zależnej objętej zwolnieniem powinno zawierać linki do skonsolidowanego sprawozdania z działalności jednostki dominującej w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Podsumowanie

Uchwalenie dyrektywy CSRD jest jednym z kolejnych kroków podejmowanych w ramach Unii Europejskiej w celu tworzenia bardziej zrównoważonej, neutralnej klimatycznie gospodarki. Szacuje się, że na jej podstawie do raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju zostanie zobowiązane w sumie 50 tys. spółek w całej Unii Europejskiej, tj. niemal 10-krotnie więcej niż obecnie.

Podmioty, które już raportują informacje niefinansowe, będą miały niewiele czasu na przygotowanie się do wypełniania szerszych obowiązków związanych ze sprawozdawczością w zakresie zrównoważonego rozwoju. Ponadto na ten moment nie ma jeszcze informacji, w jakim kształcie dyrektywa CSRD zostanie implementowana do prawa polskiego.

Dla pozostałych podmiotów czas na przygotowanie odpowiednich procedur w związku ze sprawozdawczością w zakresie zrównoważonego rozwoju jest dłuższy. Niemniej, już teraz należy zacząć weryfikować, czy dana spółka zostanie objęta obowiązkiem raportowania i zacząć podejmować pierwsze kroki w celu dostosowania swoich procedur i modelu biznesowego do wymogów wynikających z dyrektywy CSRD.

W następnych artykułach będziemy analizować kolejne zagadnienia związane z wejściem w życie dyrektywy CSRD, w tym przedmiot sprawozdań w zakresie zrównoważonego rozwoju, poszczególne standardy raportowania oraz kwestię weryfikacji sprawozdań przez odpowiednio wykwalifikowanych audytorów.

[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.

• Dyrektywa CSRD – część II
• Dyrektywa CSRD – część III
• Dyrektywa CSRD – część IV