Ulgi podatkowe to rozwiązanie, które dopiero zadomawia się w polskim porządku prawnym. Ulgi pozwalają albo na obniżenie poziomu osiągniętego dochodu lub znaczące obniżenie stawki podatku (szczegóły poszczególnych ulg dostępne pod tym adresem). Wielu przedsiębiorcom tematyka ulg podatkowych dalej jest mało znana, co jest niekorzystne, bo tracą w ten sposób możliwość dokonania znacznych oszczędności finansowych, które mogłyby być przeznaczone na dalszy rozwój i inwestycje przedsiębiorstwa. Widać jednak światełko w tunelu. Co roku wzrasta liczba podatników rozliczających ulgi, a także ustawodawca zobaczył w nich szanse na pobudzenie gospodarki i zwiększył w ostatnim czasie zakres i pakiet dostępnych ulg.

Statystyki i trendy z wykorzystania ulg podatkowych

Z roku na rok coraz więcej podatników PIT, jak i podatników CIT, korzysta z ulg podatkowych. W przypadku ulgi na działalność badawczo-rozwojową (dalej: „ulgi B+R”) w 2016 r., czyli roku wprowadzenia tej ulgi, skorzystało z niej zaledwie 571 podmiotów. Niemniej, w 2021 r. (czyli po 6 latach obowiązywania ulgi) liczba ta wzrosła aż do 3558 (łącznie rozliczając dodatkowe koszty kwalifikowane w wysokości 4,65 mld PLN). Z kolei w przypadku IP Box w 2019, czyli w roku wprowadzenia tej ulgi, skorzystało z niej 1924 podatników. Natomiast w 2021 roku (czyli po 3 latach obowiązywania ulgi), liczba ta wzrosła prawie czterokrotnie, aż do 7166 (głównie korzystają z niej programiści prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze).

W skali całej polskiej gospodarki nie są to liczby oszałamiające. Widać jednak powolną tendencję do wzrostu zainteresowania wspomnianymi ulgami. Wynika to przede wszystkim z rosnącej świadomości podatników, gruntowania się praktyki organów administracji skarbowej czy sądów administracyjnych, a także z kolejnych zmian legislacyjnych, które akurat w obszarze ulg podatkowych są korzystne (tj. zwiększanie limitów odliczeń w ramach ulgi B+R czy wprowadzenie możliwości jednoczesnego korzystania z ulgi B+R i IP Box w zakresie tego samego dochodu; stopniowe zwiększanie limitów odliczeń w ramach ulgi B+R miało już miejsce w pierwszych latach obowiązywania ulgi, jednak dopiero z początkiem 2022 r. odliczenie osiągnęło wybitnie korzystny poziom, bowiem 200% w przypadku wynagrodzeń pracowniczych, które są kluczowym elementem rozliczeń w ramach ulgi B+R).

Nawiązując do korzystnych zmian legislacyjnych w obszarze ulg podatkowych, nie można zapomnieć o nowych ulgach podatkowych, które zostały wprowadzone w ramach Polskiego Ładu z początkiem 2022 r. (w tym uldze na prototyp, uldze na robotyzację, uldze na ekspansję czy uldze sponsoringowej/CSR). Była to jedna z niewielu korzystnych zmian, jakie przyniósł nam Polski Ład. Ten kierunek zmian jest bardzo istotny dla pobudzenia polskiej gospodarki, szczególnie w ostatnim, trudnym ekonomicznie okresie (dzięki kompleksowemu wdrożeniu mechanizmu ulg podatkowych w przedsiębiorstwie, czy nawet grupie przedsiębiorstw, można uzyskać znaczne oszczędności finansowe i przeznaczyć je na bieżące potrzeby finansowe czy dalsze inwestycje przedsiębiorstwa).

Wśród nowo wprowadzonych ulg podatkowych największym zainteresowaniem cieszy się ulga na robotyzację. Jest tak nie bez powodu. W 2021 roku nastąpił niespotykany wcześniej wzrost inwestycji w robotyzację. W perspektywie światowej w 2021 roku nowe instalacje robotów przekroczyły niedostępny wcześniej pułap 500 tysięcy jednostek, wyprzedzając o 31% rok 2020 oraz o 22% dotychczas rekordowy rok 2018. W Europie Środkowej i Wschodniej odnotowano wzrost o 47%, co jest imponujące tym bardziej, że w 2020 roku wynosił on jedynie 17%. W minionym roku Polska znalazła się ponownie w rankingu 15 największych rynków pod kątem instalacji robotów przemysłowych – zainstalowano aż o 56% nowych jednostek więcej niż w roku poprzednim.

Jak rozliczenie ulg podatkowych wyglądało od kuchni w 2022 r.?

Jak już zostało wspomniane wcześniej, zwiększone zainteresowanie ulgą B+R czy IP Box, jest podyktowane m.in. gruntowaniem się praktyki organów administracji skarbowej czy sądów administracyjnych w zakresie rozliczeń ulgowych. Z kolei zainteresowanie ulgą a robotyzację wynika ze znacznej zwiększonej robotyzacji zarówno na poziomie światowym, jak i lokalnym polskim rynku.

Choć w przypadku działalności sądów administracyjnych ostatni rok przyniósł dużo przełomowych wyroków, tak Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Dyrektor KIS”) dalej potrafi zaskoczyć swoimi decyzjami (chociażby interpretacjami oderwanymi od literalnego brzmienia przepisów ustawowych).

Poniżej przedstawiamy wybór ciekawych przypadków praktycznych związanych ze stosowaniem ulg podatkowych w 2022 roku:

Orzecznictwo NSA

  • IP Box – możliwość objęcia IP Box również wynagrodzenia za know-how sprzedawany razem z patentem

6 grudnia 2022 roku w sprawie, w której Zespół CRIDO reprezentował jednego ze swoich Klientów Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) wydał korzystny dla podatników wyrok w sprawie możliwości objęcia IP Box nie tylko wynagrodzenia w postaci należności licencyjnej obejmującej komercjalizowany patent, ale także know-how potrzebny do dalszego rozwoju i pracy nad patentem. Znacznie zwiększa to zakres dochodu, który może korzystać z obniżonej 5% stawki podatku dochodowego w ramach IP Box. Wyrok ten jest szczególnie korzystny dla podmiotów z branży biotechnologicznej, które w zawieranych przez siebie umowach licencyjnych bardzo często oprócz patentów komercjalizują także know-how.

Wyrok NSA z dnia 6 grudnia 2022 r., sygn. II FSK 754/22

  • ulga B+R – wynagrodzenie pracownicze za czas uzasadnionej nieobecności w pracy (np. urlopu czy choroby) może stanowić koszt kwalifikowany w uldze B+R

11 października 2022 roku w sprawie, w której Zespół CRIDO reprezentował jednego ze swoich Klientów NSA wydał korzystny dla podatników wyrok w sprawie możliwości zaliczenia do kosztów kwalifikowanych w uldze B+R tej części kosztów pracowniczych, która obejmuje wynagrodzenie wypłacane pracownikom wykonującym prace B+R za czas urlopu, nieobecności w pracy z powodu choroby czy też sprawowania opieki nad dzieckiem. Znacznie zwiększa to wartość ulgi B+R możliwej do uzyskania w danym roku podatkowym.

Spór ten jest jednym z głównych, jakie są toczone na przestrzeni ostatnich lat pomiędzy podatnikami a Dyrektorem KIS. Pomimo wielu pozytywnych wyroków sądów administracyjnych, Dyrektor KIS niestety dalej wydaje negatywne interpretacje w powyższym zakresie, co wydaje się być działaniem ostrożnościowym i raczej ciężko oczekiwać zmiany podejścia w tym zakresie w najbliższym czasie.

Wyrok NSA z dnia 11 października 2022 r., sygn. II FSK 364/20

Interpretacje Dyrektora KIS

  • brak merytorycznego odniesienia się przez Dyrektora KIS do tematów wymagających specjalistycznej wiedzy

Dyrektor KIS od wielu lat stosował praktykę, zgodnie z którą unikał w interpretacjach indywidualnych oceny stanu faktycznego, który wymagałby od niego bazowania na specjalistycznej wiedzy. W takich przypadkach albo odmawiał wydania interpretacji albo wymagał od podatnika jednoznacznej oceny stanu faktycznego. Zintensyfikowanie tej praktyki zauważyliśmy w kilku postępowaniach o wydanie interpretacji indywidualnych w zakresie ulg podatkowych, które Zespół CRIDO prowadził w ostatnim roku (np. kwestie wycen TP na potrzeby IP Box, ocena wewnętrznego procesu w przedsiębiorstwie jako działalności B+R, ocena danej maszyny pod kątem spełnienia ustawowej definicji robota przemysłowego). Szczególnie w przypadku wymagania od podatnika samodzielnej oceny stanu faktycznego sytuacja jest absurdalna, bo powoduje, że podatnik w zasadzie „sam wydaje sobie interpretację”. To w dalszej kolejności prowadzi do wątpliwej mocy ochronnej takiej interpretacji na wypadek kontroli podatkowej.

  • ulga na robotyzację – rozliczenie w kosztach kwalifikowanych od razu całego wydatku na zakup robota, a nie rocznych odpisów amortyzacyjnych

25 sierpnia 2022 roku Dyrektor KIS wydał bardzo kontrowersyjną interpretację indywidualną, w której teoretycznie potwierdził możliwość rozliczenia od razu w ramach ulgi na robotyzację całego wydatku poniesionego na zakup nowego robota, bez względu na podatkowe rozliczenie takiego wydatku (tj. bez względu na dokonywane od takiego wydatku odpisy amortyzacyjne co jest wymagane przepisami ustaw o podatkach dochodowych). Interpretacja spowodowała spore zamieszanie wśród podatników, doradców podatkowych, jak i urzędów skarbowych. Zdziwienie było o tyle duże, że wcześniej w niejednej interpretacji indywidualnej Dyrektor KIS potwierdzał, że rozliczenie ulgi na robotyzację następuje poprzez odpisy amortyzacyjne (tj. koszt podatkowy rozliczony w danym roku). Interpretacja szybko zniknęła jednak z obiegu, a sam Dyrektor KIS potwierdził, że nie było to prawidłowe podejście.

Interpretacja indywidualna z dnia 25 sierpnia 2022 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.305.2022.2.AR

  • ulga na robotyzację – jakiego typu roboty mogą być rozliczone w uldze na robotyzację

Ulga na robotyzację pomimo, iż cieszy się dużym zainteresowaniem podatników, to sprawia im masę problemów z oceną czym tak naprawdę jest robot przemysłowy. Choć interpretacje indywidualne wydawane przez Dyrektora KIS nie są rzetelnym źródłem wiedzy w obszarze robotyzacji, to bazie zapytań podatników można stworzyć wstępny katalog maszyn, które potencjalnie mogą stanowić robota przemysłowego na potrzeby ulgi na robotyzację. Pozytywne interpretacje zostały wydane na m.in. wózek autopilot (bezobsługowy wózek automatyczny) poruszający się pomiędzy halą produkcyjną a magazynem, paletyzator, robota do malowania proszkowego, zrobotyzowany system do spawania rusztowań, maszynę do produkcji mas kosmetycznych, maszyny do cięcia.

Negatywnej interpretacji doczekał się z kolei wózek autopilot poruszający się po aptece, roboty wykorzystywane jedynie w hali magazynowej, zrobotyzowany system odbioru, kontroli i układania butelek, czy system automatycznego magazynowania. Wszystkim tym robotom zarzucono brak możliwości wykorzystania ich w procesach produkcyjnych (brak zastosowań przemysłowych).

Przy tworzeniu wniosku o interpretację kluczowym jest więc prawidłowe udowodnienie połączenia robota przemysłowego z produkcją. Ten aspekt jest bowiem przez Dyrektora KIS coraz lepiej rozumiany i interpretowany.

Praktyka organów podatkowych

  • karty projektów i ewidencja czasu pracy w uldze B+R i IP Box na świeczniku organów podatkowych

Czynności sprawdzające ze strony urzędu skarbowego to chleb powszedni każdego podatnika, który do tej pory skorzystał z ulgi B+R, czy IP Box. Urzędy z reguły proszą o przedstawienie elementów bądź całej kalkulacji danej ulgi wraz z i informacjami dodatkowymi, takimi jak podatkowe karty projektu B+R, czy fragmenty ewidencji czasu pracy B+R. Z reguły termin na przedstawienie dokumentów i ewidencji nie jest długi. Ważnym jest zatem bieżące i rzetelne gromadzenie dokumentacji rozliczeniowej pod wspomniane ulgi.

Zachęcamy do kontaktu celem wsparcia w rozliczeniu wszelkich ulg podatkowych. Zaznaczamy również, że rozliczenia można dokonać zarówno za bieżące okresy rozliczeniowe, jak i przeszłe nieprzedawnione lata podatkowe.