Po długim czasie oczekiwania od publikacji pierwszego projektu zmian przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego pomocy przyznawanej w ramach Polskiej Strefy Inwestycji (PSI), nareszcie znamy nową odsłonę przepisów tego instrumentu wsparcia dla polskich przedsiębiorców. Choć wydawać by się mogło, iż nowe zmiany mają charakter głównie doprecyzowujący, cześć z nich może mieć duże znaczenie dla przedsiębiorców planujących skorzystać z tej formy wsparcia od 2023 roku. Dodajmy także na wstępie, że reguły jak opisywane powyżej dotyczą rozliczeń tylko na podstawie decyzji o wsparciu, wydanych na skutek postępowań wszczętych już po 31.12.2022. Poniżej omówienie najważniejszych zmian.

Redukcja progu wejścia do PSI zostaje

Do dobrych informacji należy zaliczyć przedłużenie redukcji (o 50%) minimalnych wymaganych nakładów inwestycyjnych dla przedsiębiorstw realizujących następujące typy inwestycji początkowej:

  • zwiększenie zdolności produkcyjnej (w praktyce, najczęstszy typ inwestycji realizowany w ramach instrumentu PSI);
  • zasadniczą zmianę procesu produkcyjnego;
  • dywersyfikację działalności.

Dodatkowo, do grona przedsiębiorców mogących skorzystać z powyższej redukcji dołączyli mikro i mali przedsiębiorcy. Do końca 2022 roku tę możliwość mieli jedynie przedsiębiorcy duzi i średni.

Katalog kosztów kwalifikowanych uszczelniony

Znaczna zmiana nastąpiła również w katalogu kosztów kwalifikowanych. Dotychczas duzi przedsiębiorcy mogli rozpoznawać za koszt kwalifikowany jedynie nowe środki trwałe. Pewną opcją było, potwierdzane też jednostkowo przez organy podatkowe w trybie interpretacji indywidualnych, korzystanie z używanych środków trwałych w ramach mechanizmu leasingu finansowego. Obecny kształt przepisów wyklucza już tę możliwość. Tym samym duży przedsiębiorca może kwalifikować koszty związane z nabyciem lub leasingiem wyłącznie nowych środków trwałych.

Warty zwrócenia uwagi jest również nowy zapis, wskazujący, iż w przypadku inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne przedsiębiorca będzie musiał zadbać aby zostały one nabyte na zasadach rynkowych. Przepisy nie precyzują sposobu wykazania przez przedsiębiorcę tej rynkowości – w praktyce, podejście do tej kwestii będzie miało dla inwestorów strefowych duże znaczenia pod kątem „czasochłonności” procesu dokumentowania kosztów kwalifikowanych ponoszonych w ramach mechanizmu PSI.

Nowe zasady rozliczania pomocy

Jednakże największą zmianę w treści Rozporządzenia PSI można znaleźć w par.9, która zasadniczo zmienia zasady korzystania z pomocy. Wprowadzono regułę, iż wsparcie przysługuje przedsiębiorcy dopiero począwszy od miesiąca, w którym upłynął termin zakończenia inwestycji określony w decyzji o wsparciu, aż do wygaśnięcia decyzji o wsparciu lub wyczerpania maksymalnej dopuszczalnej pomocy. W praktyce więc, dochodzić będzie często do „odsunięcia” w czasie momentu startowego rozliczenia zwolnienia w ramach PSI  - porównując z wcześniejszymi regułami. Co też istotne, zmiana powyżej nie dotyczy przedsiębiorców kalkulujących dostępny limit zwolnienia w oparciu o dwuletnie koszty pracy nowo zatrudnionych pracowników (często np. branża IT czy Centra Usług Wspólnych), a nie w oparciu o koszty inwestycji (w uproszczeniu – CAPEX).

Kolejną zmianą jest zapis, którego intencją było odroczenie w czasie także momentu uznania danego wydatku jako koszt kwalifikowany – dopiero do momentu oddania właściwego środka trwałego do używania.  Na gruncie obecnych przepisów, biorąc pod uwagę orzecznictwo sądowe, także w tej kwestii obecne reguły są bardziej liberalne dla inwestorów.

Zmiany także w kryteriach jakościowych…

Warto zaznaczyć, iż subtelne zmiany dotknęły również kryteria jakościowe, w których część zapisów została doprecyzowana. Przykładem takich korekt może być kryterium dotyczące tworzenia instalacji OZE. W przeciwieństwie do wcześniejszego brzmienia treści kryterium, od 2023 roku wyraźnie wskazano, iż kryterium zostanie spełnione o ile nowa inwestycja obejmować będzie utworzenie instalacji OZE o mocy zapewniającej co najmniej 15% średniorocznego zużycia energii elektrycznej w zakładzie. Zniknął jednocześnie zapis wykluczający możliwość skorzystania ze wsparcia publicznego w tym zakresie.

Dodatkowo, w dość kreatywny sposób, doprecyzowana została kwestia okresu utrzymania nowych miejsc pracy. W przypadku przedsiębiorstw, które realizować będą inwestycję w rzeczowe aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne, którzy zdecydują się na wybór kryteriów okołopracowniczych tj:

  • Wykorzystanie potencjału zasobów ludzkich,
  • Utworzenie wysokopłatnych miejsc pracy i oferowanie stabilnego zatrudnienia (dla inwestycji z sektora usług),
  • Utworzenie wyspecjalizowanych miejsc pracy w celu prowadzenia działalności gospodarczej objętej nową inwestycją i oferowanie stabilnego zatrudnienia (dla inwestycji z sektora przemysłu),
  • Podejmowanie działań w zakresie opieki nad pracownikiem,

wymogiem będzie wskazanie trzyletniego (w przypadku sektora MŚP) lub pięcioletniego (w przypadku sektora dużych przedsiębiorstw) okresu utrzymania nowych miejsc pracy.

Zapraszamy Państwa do kontaktu z naszymi ekspertami dla omówienia wpływu opisywanych zmian, jak i ogólnie – niuansów działania mechanizmu PSI, z perspektywy Państwa zamierzeń inwestycyjnych.