Komponent A „Odporność i konkurencyjność gospodarki” w zaakceptowanym przez Komisję Europejską „Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności” nie uległ znaczącej modyfikacji w porównaniu do założeń przedstawionych w projekcie KPO, o których pisaliśmy w artykułach: Krajowy Plan Odbudowy | Komponent A: Odporność i konkurencyjność gospodarki oraz Więcej znaczy mniej, czyli kilka uwag na temat tego, jak urósł KPO i co to oznacza dla przedsiębiorców?

Cel reform i inwestycji planowanych w ramach Komponentu A KPO

Głównym celem reform i inwestycji planowanych w ramach Komponentu A pozostaje pobudzenie inwestycji, zwiększenie produktywności oraz wzmocnienie konkurencyjności i odporności polskiej gospodarki. Planowane działania będą realizowane zarówno w ramach części dotacyjnej (4455 mln EUR), jak i części pożyczkowej (245 mln EUR).

Część dotacyjna

W części dotacyjnej, w której zaplanowano 16 Reform oraz 13 Inwestycji, realizowane będą działania związane z:

  • Ograniczeniem wpływu COVID-19 i skutków spowodowanego przez niego kryzysu na przedsiębiorstwa (Podkomponent A1);
  • Rozwojem narodowego systemu innowacji: wzmocnienie koordynacji, stymulowanie potencjału innowacyjnego oraz współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami i organizacjami badawczymi, w tym w zakresie technologii środowiskowych (Podkomponent A1);
  • Edukacją (Podkomponent A1);
  • Zwiększeniem dopasowania strukturalnego, efektywności i odporności kryzysowej rynku pracy (Podkomponent A1).

Część pożyczkowa

W części pożyczkowej znalazły się natomiast działania związane ze wsparciem przemysłów kreatywnych oraz obszarem pozyskiwania, przetwarzania i wykorzystywania danych satelitarnych.

Jak już zwracaliśmy uwagę, w ramach niniejszego komponentu, relatywnie niewiele spośród 16 planowanych Inwestycji będzie dostępne dla przedsiębiorców. Co więcej, w przypadku części obszarów wsparcia wprowadzono dodatkowe ograniczenia zawężające grono podmiotów, które będą mogły skorzystać z dofinansowania. Poniżej przedstawiamy krótkie podsumowanie najważniejszych możliwości, jakie Komponent A daje przedsiębiorstwom.

Podkomponent A „Ograniczenie wpływu COVID-19 i skutków spowodowanego przez niego kryzysu na przedsiębiorstwa”

W ramach Podkomponentu A „Ograniczenie wpływu COVID-19 i skutków spowodowanego przez niego kryzysu na przedsiębiorstwa” przedsiębiorcy będą mogli uzyskać wsparcie w ramach 2 Inwestycji:

  • Inwestycje dla przedsiębiorstw w produkty, usługi i kompetencje pracowników oraz kadry związane z dywersyfikacją działalności (500 mln EUR)

Wsparcie w ramach inwestycji przeznaczone będzie na działania z zakresu rozszerzania i dywersyfikacji działalności podmiotów uznanych za najbardziej poszkodowane w wyniku pandemii COVID-19 tj. mikro, małych i średnich przedsiębiorstw działających w branżach hotelarsko-gastronomicznej (HoReCa), turystycznej i w obszarze kultury. Jest to istotne zawężenie grupy potencjalnych beneficjentów – we wcześniejszych wersjach programu, planowano, ze wsparcie będzie przeznaczone w szczególności dla MŚP, a lista branż nie była listą zamkniętą.

Zakres działań, na które przeznaczone będzie wsparcie, obejmuje:

  • zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do wprowadzenia na rynek nowych produktów/usług,
  • prace budowlane, w tym budowę nowych linii produkcyjnych,
  • inwestycje związane z zieloną transformacją,
  • usługi doradcze w zakresie realizacji projektów,
  • podnoszenie kwalifikacji/przekwalifikowanie pracowników.

W porównaniu do projektu KPO nowością są inwestycje związane z zieloną transformacją. Zrezygnowano natomiast z planowanego na etapie projektu KPO finansowania inwestycyjno-obrotowego.

  • Inwestycje na rzecz dywersyfikacji i skracania łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych oraz budowy odporności podmiotów uczestniczących w łańcuchu (1267 mln EUR)

W ramach Inwestycji planuje się szereg działań wspierających przede wszystkim lokalne MŚP, drobnych producentów rolnych i rybaków. Wsparcie z jednej strony będzie obejmowało zapewnienie dostępu do wysokiej jakości infrastruktury pomocniczej takiej jak lokalne centra magazynowo-dystrybucyjne, rynki hurtowe, lokalne rynki żywności czy spółdzielnie, a z drugiej umożliwi uzyskanie bezpośrednich dotacji na środki trwałe czy cyfryzację.

W grupie potencjalnych beneficjentów znalazły się także mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, które zajmują się przetwórstwem rolno-spożywczym. Będą one mogły pozyskać dofinansowanie na rozbudowę i modernizację infrastruktury zakładów produkcyjnych oraz zakup maszyn i urządzeń (w tym środków transportu).

W ramach tej Inwestycji, pomimo zgłaszanych uwag i zastrzeżeń, w szczególności związanych z uwzględnieniem w katalogu beneficjentów dużych przedsiębiorstw, nie wprowadzono istotnych zmian względem projektu KPO.

Podkomponent A2 „Rozwój narodowego systemu innowacji...”

Także w ramach Podkomponentu A2 „Rozwój narodowego systemu innowacji: wzmocnienie koordynacji, stymulowanie potencjału innowacyjnego oraz współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami i organizacjami badawczymi, w tym w zakresie technologii środowiskowych” przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o wsparcie w ramach dwóch Inwestycji.

  • Inwestycje wspierające robotyzację i cyfryzację w przedsiębiorstwach (450 mln EUR)

Wsparcie dotacyjne przeznaczone będzie na szeroki zakres działań związanych m.in. z cyfryzacją procesów, wdrażaniem rozwiązań Przemysłu 4.0 i inteligentnych linii produkcyjnych oraz stosowaniem nowoczesnych technologii IT wykorzysujących chmurę czy sztuczną inteligencję.

W tym przypadku, jako docelowych beneficjentów wskazuje się duże przedsiębiorstwa, które mają istotnie ograniczone możliwości korzystania ze wsparcia w innych Inwestycjach Komponentu A. Z analizy wskaźników przypisanych do tej wiązki wynika, że sfinansowanych zostanie 46 projektów, a budżet to 450 mln eur. Pozytywną zmianą jest to, że w całości alokacja ta będzie dystrybuowana w trybie konkurencyjnym, a zatem będą się mogły o te środki ubiegać firmy także z kapitałem prywatnym, a nie tylko spółki skarbu państwa. Choć dużo zależy od ostatecznego kształtu kryteriów konkursu. Po raz pierwszy tego typu dotacjami będzie dysponowało Ministerstwo Aktywów Państwowych.

  • Inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z GOZ (162 mln PLN)

W ramach Inwestycji realizowane będą dwa odrębne działania:

  1. Wsparcie na projekty służące opracowaniu i wdrożeniu zielonych technologii związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym realizowane przez małe i średnie przedsiębiorstwa.
  2. Projekty wspierające rozwój technologii przyczyniających się do tworzenia rynku surowców wtórnych. W tym przypadku nie zastosowano bezpośredniego ograniczenia katalogu potencjalnych beneficjentów, stąd można wnioskować, iż wsparcie to będzie dostępne zarówno dla MŚP jak i dla dużych przedsiębiorstw. Należy jednak zauważyć, że we wskaźnikach realizacji programu wskazano, iż docelowa liczba podpisanych umów o dofinansowanie to jedynie 5 sztuk.

Dodatkowo, w ramach części pożyczkowej Komponentu A, planuje się stworzenie programu dotacji m.in. dla MŚP i mikroprzedsiębiorstw z sektora kultury i przemysłów kreatywnych. Będą one mogły ubiegać się o wsparcie na realizację projektów związanych między innymi z podnoszeniem kompetencji cyfrowych i ekologicznych, rozwijaniem działań kulturalnych/kreatywnych, tworzeniem warsztatów wspierających współpracę oraz wymianę wiedzy i umiejętności pomiędzy CCS oraz z sektorami nauki, technologii i biznesu oraz opracowywaniem w ramach CCS nowych produktów i usług wykorzystujących przełomowe technologie, takie jak sztuczna inteligencja, blockchain czy internet rzeczy.

Wybrane przedsiębiorstwa, będą też mogły skorzystać z dofinansowania usługi doradcze oraz doposażenie pracowników/przedsiębiorstw do pracy zdalnej.

Czytaj więcej:

Krajowy Plan Odbudowy | Komponent B: Zielona energia i zmniejszenie energochłonności