Co przyniesie nowa edycja Programu Ramowego Komisji Europejskiej?

Kolejna podwyżka budżetu

Horyzont 2020 (H2020) to ósmy z kolei program ramowy Komisji Europejskiej (KE) wspierający badania i innowacje, finansowany z budżetu UE, na który składają się wszystkie kraje członkowskie. Co siedem lat Parlament Europejski decyduje, jaka kwota z budżetu UE zostanie przeznaczona na kolejną edycję i za każdym razem jest ona wyższa od poprzedniej. Odnotowany skokowy wzrost nakładów w programie na lata 2007-2013 (budżet FP7 stanowił ponad 3-krotność budżetu FP6) był momentem przełomowym, odzwierciedlającym wzrost istotności działań B+R w Europie. Kwota obecnego programu, Horyzontu 2020, na poziomie 77 mld euro stawia obszar badań i innowacji na trzecim miejscu co do udziału w całkowitym budżecie UE, po rolnictwie i rozwoju regionalnym. Globalnie, H2020 jest drugim co do wielkości niemilitarnym programem badawczym.

Obecnie UE znajduje się na końcowym etapie opracowywania kolejnego programu: Horyzont Europa, mającego trwać od 2021 do 2027 roku. Jego dokładny budżet jest jeszcze nieznany, ale w oparciu o wstępny plan KE i trwające dyskusje, zakłada się, że całkowita alokacja wyniesie ok. 94 – 100 mld euro.

Wykres: Budżety programów ramowych UE

 

Polska w Horyzoncie

Dotychczasowy udział Polski w całkowitym budżecie H2020 wynosi 1,12% (długoterminowy cel zaplanowany był na 3,00%). Dofinansowanie prac badawczo-rozwojowych i komercjalizacji ich wyników uzyskane przez polskie podmioty sięgnęło 486,22 mln euro (dla porównania: największy beneficjent – Niemcy – wykorzystał 7,02 mld euro). Fundusze bezpośrednio od Komisji Europejskiej zdobyło 719 rodzimych firm i organizacji w 1 366 projektach. W skali europejskiej liczby te są wciąż ledwie zauważalne [dane z 15.10.2019 r.][1].

Nowości w Horyzont Europa

Wsparcie programu obejmie praktycznie każdy sektor i dyscyplinę, od farmacji po filozofię. Wprowadzone zostaną ambitne misje, mające na celu rozwiązanie globalnych problemów, np. społecznych (walka z nowotworami) czy środowiskowych (ochrona oceanów). Ustanowione zostaną partnerstwa zinstytucjonalizowane w celu rozwoju określonych sektorów przemysłu. Zmianom ulegnie plan Europejskiej Rady ds. Innowacji (EIC) – organu ds. komercjalizacji nowych technologii. Co istotne, wdrożone zostanie finansowanie kapitałem własnym szybko rozwijających się firm, przez co UE stanie się jednym z największych inwestorów technologicznych w Europie. Planowane jest również wzmocnienie wysiłków na rzecz poprawy uczestnictwa mniej zamożnych krajów UE w programie oraz wydanie otwartego zaproszenia dla Kanady, Japonii i innych pozaeuropejskich potęg badawczo-rozwojowych.

Struktura programu Horyzont Europa

Nowa edycja programu została podzielona na 3 główne filary. Filar I „Doskonała baza naukowa” ma na celu wsparcie najlepszych w dziedzinie nauki, Filar II „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” będzie wspierać badania dotyczące konkretnych wyzwań zdefiniowanych przez UE, natomiast Filar III „Innowacyjna Europa” skupi się na technologiach i modelach biznesowych bez definiowania obszarów rozwoju – kluczowa jest nowość i innowacyjność, niezależnie od branży i tematyki.

CRIDO | Filary Horyzontu Europa

Dodatkowo, w ramach Horyzontu Europa zdefiniowano 5 misji, które stanowią szerokie, interdyscyplinarne inicjatywy, mające na celu rozwiązanie istotnych problemów społecznych, środowiskowych czy przemysłowych.

CRIDO | Obszary misji Horyzontu Europa

Ponadto, ustanowiono 8 tematów partnerstw europejskich, w ramach których tworzone będą konsorcja publiczno-prywatne, realizujące wspólne prace badawczo-rozwojowe.

CRIDO | Obszary europsjekich partnerstw

Powyższe dwie inicjatywy, w połączeniu z tradycyjnymi, otwartymi naborami KE do wsparcia projektów B+R, będą mieć przeważający udział w budżecie programu Horyzont Europa.

Jak to działa w praktyce?

Jakie podmioty kwalifikują się do wsparcia? Ile pieniędzy można otrzymać? Jakie kryteria należy spełnić?

Odpowiedzi na wszystkie te pytania nie powinny ulec istotnej zmianie względem zasad programu H2020. KE celowo pozostawiła kwestie dotyczące warunków udziału, finansowania i innych powiązanych formalności, niezmienione. UE pokryje 100% kosztów kwalifikowalnych badań naukowych i działań innowacyjnych (RIA) oraz 70% kosztów kwalifikowalnych działań innowacyjnych (IA) w przypadku podmiotów nastawionych na zysk (z wyjątkami). Należy jednak podkreślić, że wiele aspektów nowej edycji programu nie zostało wciąż potwierdzonych, a część jest nadal przedmiotem dyskusji. Finalne decyzje zostaną ogłoszone już w przyszłym roku.

Informacje zawarte w niniejszym artykule zostały przygotowane na podstawie tymczasowego porozumienia zatwierdzonego przez Parlament Europejski z dnia 17 kwietnia 2019 r., informacji umieszczonych na oficjalnej stronie KE oraz niezależnej publikacji Science|Business „Preparing for Horizon Europe. The essential guide”.

[1]https://app.powerbi.com