EU Funding News to stały cykl CRIDO o najważniejszych informacjach rynkowych, prawnych i dotacyjnych z obszaru Unii Europejskiej podany w krótkiej formie. Śledź z nami najnowsze zmiany w dynamicznym otoczeniu prawnym i finansowym w Polsce i Europie.
 

Przegląd i reformy w programie Horyzont Europa

[22.01.2025] Komisja Europejska planuje przegląd "wideningowej" części Horyzontu Europa. Jest to element programu ukierunkowany na zmniejszanie różnic w obszarze badań i innowacji między „starymi” a „nowymi” krajami UE (głównie z Europy Środkowo-Wschodniej). Program od czasu powstania krytykowany jest za nadmierną złożoność, a kraje „wideninigowe” (np. Polska, Węgry czy Rumunia) wciąż wydają średnio poniżej 0,2% PKB na R&D (badania i rozwój). Dla porównania, średnia unijna wynosi 2,2%.

Ekaterina Zaharieva, nowa komisarz ds. start-upów, badań naukowych i innowacji, podkreśla, że bez zwiększenia krajowych nakładów i reform (np. w zakresie warunków pracy naukowców, przyciągania talentów) sama unijna pomoc nie zamknie luki innowacyjnej. Parlament Europejski wzywa kraje wideningowe do pilnych reform, wskazując, że różnice w innowacyjności osłabiają konkurencyjność UE. W ramach przygotowań do prac nad FP10  (następcy programu Horyzont Europa) Zaharieva zapowiada wizyty w krajach objętych programem, aby zidentyfikować słabe ogniwa, a węgierska europosłanka Eszter Lakos tworzy grupę roboczą ds. przyszłości Widening.

Źródło: https://sciencebusiness.net/news/research-and-innovation-gap/commission-review-different-parts-widening-programme-zaharieva

 

ALIA – publiczna infrastruktura sztucznej inteligencji

[23.01.2025] Projekt ALIA to pierwsza w Europie publiczna, otwarta i wielojęzyczna infrastruktura AI. Inicjatywa jest w 100% finansowana ze środków publicznych w celu świadczenia usług w interesie publicznym i demokratyzacji dostępu do sztucznej inteligencji dla obywateli, administracji publicznej, uniwersytetów i przedsiębiorstw. Zapewnia bezpłatny dostęp do najnowocześniejszych modeli językowych obsługujących 35 języków, co umożliwia firmom, zwłaszcza MŚP, znaczącą redukcję wydatków na rozwój własnych systemów AI.

Certyfikacja przez Hiszpańską Agencję Nadzoru AI (AESIA) oraz zgodność z unijnym rozporządzeniem AI minimalizują ryzyko prawne przy wdrażaniu rozwiązań, co jest istotne dla przedsiębiorców działających na rynku europejskim. ALIA dostarcza również specjalistyczne zasoby AI dla sektorów strategicznych, takich jak energetyka, ochrona zdrowia czy logistyka, umożliwiając firmom rozwój innowacyjnych produktów. Jako część Hiszpańskiej Strategii AI 2024 i unijnego programu "Cyfrowa Dekada", ALIA gwarantuje przedsiębiorcom długofalowe wsparcie instytucjonalne oraz synergię z innymi inicjatywami.

Źródło: https://sciencebusiness.net/network-updates/bsc-alia-europes-first-public-open-and-multilingual-ai-infrastructure

 

2 mld euro na finansowanie obronności

[30.01.2025] Europejski Bank Inwestycyjny (EIB) planuje przeznaczyć 2 mld euro na sektor bezpieczeństwa i obronności w 2025 r., podwajając kwotę z roku ubiegłego. Ta decyzja jest wynikiem złożonej sytuacji. Z jednej strony Komisja Europejska w marcu 2024 r. naciskała na bank, aby zmienił swoją politykę wykluczającą finansowanie czysto militarnych projektów. Z drugiej strony prezes EIB Nadia Calviño podkreśla, że instytucja „nie jest ministerstwem obrony".

Krytykę wobec skali zaangażowania EIB wyraził też m.in. komisarz UE ds. obrony Andrius Kubilius, wskazując na dysproporcję między 1 bln euro na zieloną transformację a 6 mld dostępnymi na obronność w ramach „Europejskiej Inicjatywy Bezpieczeństwa Strategicznego” (inicjatywa wieloletnia). Wyzwaniem pozostaje też obawa części państw neutralnych (np. Irlandii, Austrii), że finansowanie obronności może wpłynąć na AAA rating kredytowy EIB.

Źródło: https://www.euronews.com/my-europe/2025/01/30/european-investment-bank-to-invest-95bn-in-2025-but-only-2bn-for-defence