EU Funding News to stały cykl CRIDO o najważniejszych informacjach rynkowych, prawnych i dotacyjnych z obszaru Unii Europejskiej podany w krótkiej formie. Śledź z nami najnowsze zmiany w dynamicznym otoczeniu prawnym i finansowym w Polsce i Europie.

 

Modernizacja polityki spójności

[01.04.2025] W ramach śródokresowego przeglądu polityki spójności Komisja Europejska proponuje zmiany w obowiązujących przepisach. Zachęca także kraje UE do dostosowania swoich programów spójności w celu inwestowania w strategiczne priorytety UE.

W szczególności proponuje:

  • wzmocnienie konkurencyjności Europy i zlikwidowanie luki innowacyjnej poprzez oferowanie dużym przedsiębiorstwom wsparcia z EFRR w kluczowych obszarach, takich jak obronność, technologie strategiczne i dekarbonizacja
  • wspieranie przemysłu obronnego i wschodnich regionów przygranicznych poprzez dalsze umożliwianie krajom UE wykorzystywania obecnego finansowania w ramach polityki spójności do budowy odpornej infrastruktury ułatwiającej mobilność wojskową. Będzie również wspierać zdolności produkcyjne małych i dużych przedsiębiorstw w sektorze obronnym we wszystkich regionach UE
  • zwiększenie przystępnych cenowo mieszkań
  • zwiększenie odporności na deficyt wody
  • wspieranie transformacji energetycznej poprzez promowanie energetycznych połączeń międzysystemowych (kable lądowe i podmorskie łączące systemy elektroenergetyczne państw sąsiadujących) oraz tworzenie infrastruktury ładowania

Komisja zamierza zakończyć proces przeprogramowywania polityki spójności z państwami i regionami UE w 2025 r., tak aby nowe programy mogły zacząć być wdrażane na początku 2026 r. Komisja będzie zachęcać kraje członkowskie do przesuwania środków w ramach swoich planów krajowych na wyżej wymienione cele. Dodatkowo przekierowane z polityki spójności środki będzie można wydawać o dwa lata dłużej - zamiast zapisanego obecnie w przepisach roku 2029 ostatnim momentem na rozliczenie projektów odpowiadających na naglące potrzeby UE będzie rok 2031.

Źródło: https://commission.europa.eu/news/modernising-cohesion-policy-meet-todays-challenges-2025-04-01_en?prefLang=pl

 

FP10, czyli następca Horyzontu Europa

[03.04.2025] Nadal są szanse na powstanie FP10, czyli programu ramowego będącego następcą Horyzontu Europa. UE może utworzyć Europejski Fundusz na rzecz Konkurencyjności oraz odrębny program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji. "Możemy mieć jedno i drugie" – powiedziała podczas briefingu prasowego Ekaterina Zahariewa, unijna komisarz ds. start-upów, badań naukowych i innowacji.

Nowy Fundusz na rzecz Konkurencyjności, który obejmowałby szereg programów UE, w tym 10PR, spotkał się z ostrą krytyką ze strony państw członkowskich, Parlamentu Europejskiego i środowiska naukowego, które obawiają się, że nowa struktura podważy integralność i skuteczność istniejących systemów finansowania badań naukowych i innowacji. Zahariewa chciała uspokoić społeczność naukową, że 10PR będzie nadal prowadzony jako samodzielny program. Podkreśliła, że Komisja otrzymała do tej pory pozytywne opinie na temat programu "Horyzont Europa", zarówno ze strony przemysłu, jak i środowiska akademickiego. Ta pozytywna informacja zwrotna będzie miała znaczenie w nadchodzących negocjacjach. Zakłada się, że kolejny wieloletni budżet UE i plany dotyczące 10PR zostaną opublikowane w lipcu.

Źródło: https://sciencebusiness.net/planning-fp10/fp10-meets-competitiveness-fund-we-can-have-both-says-commissioner

 

Nowy program DIGITAL EUROPE

[28.03.2025] Komisja Europejska przeznaczy 1,3 mld euro na wdrażanie kluczowych technologii, które mają strategiczne znaczenie dla przyszłości Europy i suwerenności technologicznej kontynentu, w ramach programu prac "DIGITAL EUROPE" na lata 2025–2027. Koncentruje się on na wdrażaniu sztucznej inteligencji i jej wykorzystywaniu przez przedsiębiorstwa i administrację publiczną, a ponadto na chmurze obliczeniowej i danych, odporności cybernetycznej oraz na umiejętnościach cyfrowych.

Wśród głównych postulatów znalazły się także następujące punkty.

  • Wspieranie wdrożenia Fabryk AI w ramach wspólnego przedsięwzięcia EuroHPC (EuroHPC JU), które obejmuje nabycie optymalnych i energooszczędnych superkomputerów
  • Wspieranie kolejnej fazy ewolucji inicjatywy Destination Earth, która przyczynia się do rozwiązywania problemów związanych z adaptacją do zmian klimatu i zarządzaniem ryzykiem katastrof
  • Zapewnienie wdrożenia sektorowych wspólnych przestrzeni danych, które są niezbędnym środkiem do wdrożenia Fabryk AI
  • Wdrożenie Strategii Apply AI, rozwój aplikacji generatywnej AI, zastosowanie AI w zdrowiu, testowanie wirtualnych światów, egzekwowanie Aktu AI
  • Wsparcie dla Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych (EDIH)
  • Wzmocnienie przygotowania i odporności na zagrożenia cybernetyczne, poprawa odporności i bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej
  • Wsparcie dla doskonałości europejskich instytucji edukacyjnych w dziedzinie cyfrowej, akademie zaawansowanych technologii
  • Rozwój technologii półprzewodnikowych, produkcja i komercjalizacja nowych chipów w ramach InvestEU
  • Kontynuowanie wsparcia dla rozwoju wydajnych, wysokiej jakości, interoperacyjnych cyfrowych usług publicznych oraz przyczynianie się do transformacji cyfrowej sektora publicznego
  • Wspieranie rozwoju technologii półprzewodnikowych i rozwiązań dla produkcji i komercjalizacji nowych chipów półprzewodnikowych w ramach instrumentu finansowego InvestEU
  • Promowanie współpracy międzynarodowej i paneuropejskiej transformacji cyfrowej poprzez wspieranie projektów European Digital Infrastructure Consortia (EDIC)

Oczekuje się, że nadchodzące zaproszenia do składania wniosków DIGITAL zostaną opublikowane w kwietniu 2025 r., a dodatkowe zaproszenia zostaną opublikowane do końca roku.

Źródło: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_907

 

Decyzja TSUE w sprawie okresów przedawnienia w przypadku nieprawidłowości finansowych

[06.02.2025] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-42/24, dotyczący Emporiki Serron AE, został wydany 6 lutego 2025 roku. Sprawa była związana z interpretacją przepisów o ochronie interesów finansowych Unii Europejskiej, w szczególności regulacji o okresach przedawnienia w przypadku nieprawidłowości finansowych.

Okres przedawnienia: TSUE orzekł, że krajowe przepisy mogą przewidywać dłuższy okres przedawnienia niż ten określony w art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 2988/95, pod warunkiem przestrzegania zasady proporcjonalności.

Początek okresu przedawnienia: Wyrok stwierdził, że przepisy krajowe nie mogą przewidywać, że okres przedawnienia rozpoczyna się od momentu odkrycia nieprawidłowości przez władze krajowe, lecz od momentu popełnienia nieprawidłowości.

Obecnie w polskiej praktyce zgodnie z zapisami art 66. ustawy o finansach publicznych za moment rozpoczęcia biegu okresu przedawnienia przyjmuje się dzień, w którym decyzja administracyjna dotycząca zwrotu środków stała się ostateczna.

Źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:62024CA0042